בריוון פונעם ראש ישיבה שליט"א

#90 - גרויסע ניסים צו צאלן די איינגעשטעלטע ביז פסח
מוסדות, פסח, התבודדות

בעזרת ה' יתברך - יום ב' פרשת שמיני, כ"ב אדר ב', שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר, מנהל מוסדות היכל הקודש


איך בעט דיר זייער זאלסט צאמנעמען צדקה פון אנשי שלומינו פאר די מוסד; מיר דארפן יעצט גרויסע ניסים צו קענען דעקן די מלמדים, טיטשערס און איינגעשטעלטע פאר ביז פסח, מיר דארפן א פערטל מיליאן דאלער.


דער אייבערשטער האט געמאכט דעם ווינטער גאר גרויסע ניסים; אנהויב ווינטער האט מיר אויסגעזען אז איך וועל נישט קענען צאלן די מלמדים, עס איז מיר ממש טונקל געווארן, איך האב נישט געוואוסט וואס צו טון, נאכדעם וואס די לעצטע פאר יאר האט די רעגירונג געהאלפן די מוסדות צוליב די קאראנע, עס איז געווען פארשידענע פראגראמען, אבער אנהויב די יאר האט מען אלעס אפגעשטעלט, און איך האב זייער געבעטן דעם אייבערשטן זאל רחמנות האבן אויף מיר, און חסדי השם יתברך עס איז געווען ניסים, יעדע וואך צוויי האבן מיר באקומען גרויסע געלטער אין די פאסט דורך א נדבן, און אזוי האבן מיר געקענט אריבערגיין דעם ווינטער.


יעצט דארף איך דיין הילף, איך דארף דו זאלסט מיר העלפן אזוי ווי אלע יארן וואס דו האסט מיר אלץ געהאלפן דעקן די מלמדים. איך וויל דו זאלסט רעדן מיט אלע אנשי שלומינו פערזענליך, זיי ווייזן אונזערע ביכער. איך האב נישט קיין סודות, איך וויל אלע זאלן זען די חשבונות, וויפיל עס קומט אריין פון שכר לימוד, וויפיל עס קומען פון די פראגראמען און וויפיל די וועכנטליכע געהאלט איז; זאלן אלע זען די הוצאות און די הכנסות, זאלן זיי זען אז "אין הקומץ משביע את הארי ואין הבור מתמלא מחוליתו" (ברכות ג:).


איך בעט דיך זייער, "אִם קָטֹן אַתָּה בְּעֵינֶיךָ רֹאשׁ שִׁבְטֵי יִשְׂרָאֵל אָתָּה" (שמואל א טו, יז), האלט זיך נישט קליין, דו האסט די כוחות צו העלפן די מוסד, אנשי שלומינו געטרויען דיך, אלע ווייסן דיין גראדקייט, אז דו זאגסט אמת, און מען שפירט גוט ווען די צדקה גייט דורך דיר.


גיי אביסל התבודדות יעדן טאג, הויב נישט אן דיין טאג אן התבודדות. בעט דעם אייבערשטן פאר דיר און פאר דיינע דורות, אלע זאלן בלייבן ביים רבי'ן, ביי די אמונה, ביי די וועג פון די תורה.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#89 - ברוך ה' געמאכט פיאות פאר מיין זון יחזקאל נ"י
בית התבשיל, פסח, ספר תורה, חאלאקע

בעזרת ה' יתברך - יום ה' פרשת צו, י"ח אדר ב', שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


מה אשיב לה', געלויבט דעם אייבערשטן איך האב היינט געמאכט פיאות פאר מיין זון יחזקאל נרו יאיר, איך האב אפגעשוירן ביי מיר אין שטוב און נאכדעם געגאנגען אין חדר זאגן די הייליגע א' ב', איך האב ארומגענומען מיין זון מיטן טלית כמנהג ישראל; אכטונג געבן ער זאל האבן ריינע אויגן, נישט זען קיין גוים.


נעכטן בין איך געזעצן מיט די געטרייע אינגעלייט וואס פירן אונזער בית התבשיל אין שטעטל, מען גרייט זיך אויף א גרויסע חלוקה אויף יום טוב פסח; סיי מיטן טיילן עסן און סיי מיטן אויסטיילן קארטלעך צו קענען איינקויפן אין גראסערי אין שטעטל, עס זאל זיין שפע פאר אלעמען.


די ליל שישי שיעור וועט היינט זיין אין שטעטל, אינאיינעם מיט התחלת כתיבת ספר תורה לזכות דעם הייליגן רבי'ן. מען הויבט אן שרייבן נאך א ספר תורה פאר די קהילה, יעצט שרייבט מען א קלענערע ספר תורה, מען זאל דאס קענען מיט טראגן אלע יארן קיין אומאן אויף ראש השנה.


אויך וועט מען קענען מיטהאלטן דעם שיעור אין אלע שול'ן; מאנרא, מאנסי, לעיקוואד, וויליאמסבורג און בארא פארק; איך האף דו וועסט קומען זיך אויפפרישן הערן נאכאמאל די זיסע עצות וואס דער הייליגער רבי לערנט אונז.


איך וויל דיר בעטן, יעצט ווען עס קומט יום טוב פסח און ביי אלע שטיבער ווערט אנגעשטרענגט - זאלסטו רחמנות האבן אויף דיין ווייב; רעד צו איר שיין, פיר זיך אויף ערליך, פיר זיך נישט אויף ווי א שגץ וואס שרייט און זידלט; אין היכל הקודש קענסטו נישט זיין נאר אז דו וועסט זיך פירן מיט דרך ארץ.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#88 - פון נישט געבן געלט פאר די ווייב, פארדינט מען נישט
שכר לימוד, שלום בית, פסח

בעזרת ה' יתברך - יום ב' פרשת שמיני, כ"ב אדר ב', שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


יעצט קומט דער יום טוב פסח, זע צו קויפן פאר דיין ווייב א שיינע צירונג און נייע קליידער, אויך זאלסטו געבן געלט צו קענען אריינברענגען דעם פסח.


איך בעט דיר זייער, געב פאר דיין ווייב געלט, זיי נישט קיין קמצן, פיר זיך ערליך; אן ערליכער איד פירט זיך אויף אין שטוב שיין, אן ערליכער איד איז מקיים וואס חכמינו זכרונם לברכה זאגן (חולין פד:): "לְעוֹלָם יֹאכַל אָדָם וְיִשְׁתֶּה פָּחוֹת מִמַּה שֶׁיֵשׁ לוֹ, וְיִלְבַּשׁ וְיִתְכַּסֶּה בְּמַה שֶׁיֵּשׁ לוֹ, וִיכַבֵּד אִשְׁתּוֹ וּבָנָיו יוֹתֵר מִמַּה שֶׁיֵּשׁ לוֹ", א מענטש זאל נישט אויסגעבן זיין גאנצע געלט פאר זיין עסן, אויך זאל ער נישט קויפן קיין קליידער פאר מער וויפיל ער האט, אבער די ווייב און קינדער זאל ער מכבד זיין און אויסגעבן מער וויפיל ער האט; אזוי ווי רבי חיים ויטאל שרייבט (שער המצוות, פרשת עקב): "איך האב געזען ביי מיין רבי דער הייליגער אריז"ל, אז ער האט נישט געקויפט פאר זיך טייערע קליידער, אויך האט ער נישט געגעסן קיין סאך, אבער פאר זיין ווייב האט ער מקפיד געווען צו קויפן טייערע קליידער, כדי זי זאל זיין צופרידן, אפילו ער האט נישט געהאט קיין געלט".


אז דו ווילסט שפארן - זאלסטו מער נישט קויפן קיין ציגארעטלעך און וויין, נעם אראפ פון די אלע נישט גוטע זאכן, שפאר געלט אויף דיין חשבון זיי נישט קארג אויף דיין ווייב'ס חשבון, פון נישט געבן געלט פאר די ווייב - פארדינט מען נישט, מען דערלייגט נאר.


איך האף אז דיין שכר לימוד איז אויסגעצאלט, אז מען צאלט שכר לימוד - איז דא הצלחה ביי די קינדער, און אז מען צאלט נישט קיין שכר לימוד - איז ביטער ביטער.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#87 - חודש הגאולה, יעדער ווערט אויסגעלייזט פון זיינע פריוואטע גלות'ן
שמחה, ישועות, שלום בית, הפצה, היכל הקודש, סיפורי צדיקים, פסח, יום טוב, ארץ ישראל, חומרות, שבת החודש, חודש ניסן

בעזרת ה' יתברך


ערב שבת קודש פרשת שמיני, שבת החודש, מברכים ניסן, כ"ו אדר ב', שנת תשפ"ד לפרט קטן


לכבוד מיינע טייערע חברים פון ארץ ישראל, ה' עליהם יחיו


די וואך איז שבת החודש, שבת מברכים ניסן, מען גייט אריין אין די חודש הגאולה; יעדער איד קען זוכה זיין צו ווערן אויסגעלייזט פון זיינע פריוואטע גלות'ן וואס ער ליידט.


מען זאגט אין די יוצרות 'החודש אשר ישועות בו מקיפות', טייטשט מוהרא"ש, מען קען זיך אויסבארגן ישועות; וואס פאר א ישועות איז דאס בעסטע זיך אויס צו בארגן? שמחה, מען קען שוין זיין פרייליך מיטן חשבון אז באלד קומט גוטע טעג און דעמאלט וועט מען דאך זיין פרייליך, בארגט מען אויס שמחה פון שפעטער... אזוי ווי מוהרא"ש האט דערציילט, עס איז געווען א ברסלב'ער חסיד מיטן נאמען רבי אהרן קיבליטשער זכרונו לברכה, ער איז געווען זייער א פרייליכער איד און איז שטענדיג ארומגעגאנגען מיט א שמייכל אפילו ער איז געווען אן עני ואביון, אזוי ווייט אז עס איז ממש נישט געווען וואס אריין צו נעמען אין מויל ביי אים אין שטוב. זיין ווייב פלעגט אים כסדר פרעגן: "אהרן, פארוואס ביסטו פרייליך, מיר האבן דאך גארנישט?!" פלעגט ער איר שטענדיג ענטפערן: "דו גלייבסט דאך אז עס וועט נאך זיין גוט אמאל, נו, איך בארג אויס שמחה פון דעמאלט אויף יעצט; יעצט האבן מיר טאקע גארנישט, אבער עס וועט נאך גוט זיין, און דעמאלט וועלן מיר האבן מיט וואס זיך צו פרייען, דערפאר בארג איך שוין אויס אביסל פון די שמחה פון דעמאלט, אויף צו זיין יעצט פרייליך".


מיינע טייערע ברידער פון ארץ ישראל תלמידי היכל הקודש, זייט מיר מוחל אז איך בין נישט געווען דעם ווינטער אין ארץ ישראל. איך האב געהאט אין פלאן צו זיין, איך האב אבער נישט געהאט במשך דעם ווינטער מיין פאספארט, נאר יעצט האב איך דאס באקומען, און יעצט איז שווער איבער צו לאזן די שטוב צוליב די הכנות פון פסח, זייט נישט ברוגז, איך האף מיטן אייבערשטנ'ס הילף צו זיין אין ארץ ישראל בערך צוויי וואכן נאך פסח און זיך קענען אינאיינעם מחזק זיין; בעיקר וויל איך זיין מיט די תלמידי הישיבה, די טייערע בחורים, און אויך מיט די קינדער; ווייל דאס איז ביי מיר דאס וויכטיגסטע.


יעצט איז מען זייער פארנומען מיט הכנות פאר פסח, וויל איך ענק בעטן ענק זאלן אריינברענגען דעם יום טוב פסח מיט שמחה, אויף דעם זאל מען זיך פארלייגן מער פון אלעם. דער רבי זאגט (שיחות הר"ן, סימן רלה) הלוואי זאלן מיר זוכה זיין צו מקיים זיין אלעס וואס דער אייבערשטער זאגט אין די תורה בפשיטות, ווייל דער עיקר אידישקייט איז תמימות ופשיטות, מען זאל זיך פרייען מיט די תורה ומצוות און נישט זוכן די חומרות, און אפילו לגבי חומרות אום פסח - האט דער רבי נישט געהאלטן אז מען זאל מקפיד זיין מיט חומרות וואס ברענגט מרה שחורה; דער רבי האט דערציילט, ווען ער איז געווען יונג און ער האט נאכנישט געוואוסט דאס שעדליכקייט פון חומרות וכו' איז ער אויך אריינגעפאלן אין דעם. ווען עס איז געקומען דער יום טוב פסח האט ער נישט געוואוסט וואס צו טון, יעדעס מאל איז אים אריינגעקומען נאך און נאך חומרות, ביז איין מאל האט ער געטראכט צו זיך: 'וואס טוט מען צו האבן ריינע וואסער אויף פסח, ווי אזוי קען איך אכטונג געבן צו האבן ריינע וואסער אויף פסח אן קיין חשש חמץ?' דעמאלט איז געווען די סדר אז מען פלעגט אנשעפן וואסער פאר גאנץ פסח, אבער דער רבי האט געטראכט אז דאס איז נישט אזוי אויסגעהאלטן ווייל מען קען נישט אפהיטן די וואסער פאר דעם גאנצן יום טוב אז עס זאל נישט צוקומען צו דעם קיין משהו חמץ, ביז דער רבי האט געטראכט אז דאס בעסטע וואסער וואלט ווען געווען "קוואל וואסער", ווייל א קוואל האלט דאך אין איין קוועלן פרישע וואסער כסדר אן קיין שום חשש חמץ. אבער דארט וואו דער רבי האט געוואוינט איז נישט געווען קיין קוואל וואסער, האט ער געטראכט אוועק צו פארן מיט די משפחה אויף יום טוב צו א פלאץ וואו עס איז דא א קוואל, אזוי שטארק זענען געווען זיינע חומרות אויף פסח; האט דער רבי אויסגעפירט: "אבער ברוך השם אז היינט דארף איך נישט קיין חומרות, היינט ווייס איך אז דער אייבערשטער האט געגעבן די תורה פאר מענטשן און נישט פאר מלאכים, היינט פריי איך זיך מיט די מצוות אליינס".


איך בעט ענק נאכאמאל, געבט אכטונג אין די ערב יום טוב טעג צו געבן גוטע ווערטער אין שטוב. די פרויען ארבעטן שווער ארויסצוטראגן די חמץ און אריינברענגען דעם פסח, זיי לייגן אריין אזויפיל כוחות אין די מצוה, דארף מען זיי מחזק זיין, און חס ושלום נישט וויי טון. חכמינו זכרונם לברכה זאגן (בבא מציעא נט.): "לְעוֹלָם יְהֵא אָדָם זָהִיר בְּאוֹנָאַת אִשְׁתּוֹ", מען דארף אכטונג געבן נישט וויי טון די ווייב, "שֶׁדִּמְעָתָהּ מְצוּיָה", ווייל די נאטור ביי פרויען איז אז זיי זענען זייער געפיליש, זיי וויינען שנעלער; זאלט איר אכטונג געבן נישט וויי צו טון די ווייב.


מיינע ליבע ברידער, מען מוז רעדן מיט דרך ארץ, מען מוז רעדן ווייך און איידל, מען טאר נישט שרייען און שאפן; אז מען שרייט אויף די ווייב איז מען א שגץ; זייט נישט בייז וואס איך זאג אייך, מען קען גיין מיט א ירושלימ'ער קאפטן און א ווייסע קאפעלע; אז מען טשעפעט די ווייב - איז מען א באנדיט, אז מען טשעפעט די ווייב - קען מען נישט זיין אין היכל הקודש, מען מוז זיך פירן מיט דרך ארץ און יראת שמים.


גייט הפצה, יעצט בין הזמנים איז א גרויס רחמנות אויף בחורים און אינגעלייט, מען דארף גיין פארשפרייטן דעם רבינ'ס ספרים, די קונטרסים פון מוהרא"ש.


א פרייליכן שבת!

#86 - אז מען פאלגט די עצות פונעם כהן, פון צדיק, ווערט מען ריין
קדושה, שלום בית, צדיקים, חסידות ברסלב, תשובה, היכל הקודש, סדר דרך הלימוד, לימוד התורה, סיפורי צדיקים, מסורה, אמונת חכמים, ספרי ברסלב, מנהגים, פסח, שבת פרה

בעזרת ה' יתברך


ערב שבת קודש פרשת צו, שבת פרה, י"ט אדר ב', שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


לכבוד מיינע טייערע חברים פון ארץ ישראל, ה' עליהם יחיו


די וואך שבת רייניגן מיר זיך, אלס א הכנה אויפן יום טוב פסח; ווי אזוי רייניגט מען זיך פון טומאת מת? דורך דעם כהן, דורכ'ן צדיק; אז מען פאלגט די עצות פונעם כהן, פון צדיק - ווערט מען ריין פון טומאת מת.


דער רבי זאגט (לקוטי מוהר"ן חלק א', סימן רמב) אז טומאת מת איז שלעכטע מחשבות, מחשבות פון ניאוף רחמנא לצלן; און נאר דער כהן קען רייניגן פון דעם.


טייערע חברים, טייערע ברידער, געדענקט וואס מוהרא"ש האט אונז געלערנט, וואס איז חסידות ברסלב, וואס איז היכל הקודש; נאר אז מען לערנט דעם רבינ'ס ספרים קען מען זיך פאררופן פון רבינ'ס לייט, אז מען לערנט נישט דעם רבינ'ס ספרים - האט מען גארנישט מיטן רבי'ן.


מוהרא"ש דערציילט, אמאל איז רבי נחמן טולטשינער זכר צדיק לברכה געפארן מיט איינעם יוסל פאראנטשיק; אזוי שמועסנדיג האט ער דערציילט פאר רבי נחמן טולטשינער אז ער האט גוט געקענט דעם רבי'ן, ער איז געווען נאנט צום רבי'ן, און רבי נחמן טולטשינער האט דערציילט פאר רבי נתן אז ער האט געטראפן א איד יוסל פאראנטשיק וואס האט געקענט דעם רבי'ן, און ער אזי אים מקנא, האט רבי נתן געלאכט און געזאגט: "יוסל פאראנטשיק האט געקענט דעם רבי'ן? יוסל פאראנטשיק האט 'געזען' דעם רבי'ן, דו 'קענסט' דעם רבי'ן, דו ביסט נאנט צום רבי'ן, דו לערנסט די ספרים פון רבי'ן - איז דער רבי מיט דיר.


ביי פרישע מקורבים קען זיין מען זאל זיך טועה זיין, מען זאל זיך אנכאפן אין נישט וויכטיגע זאכן, מען איז משנה פון די זאכן וואס מען האט געזען ביי די עלטערן, מען כאפט זיך אן אויף נישטיגע זאכן; זאלט איר וויסן און געדענקען אז ברסלב'ע חסידות איז נישט צו פארמינערן פון שיינע מנהגים און די וועג ווי מען האט געזען ביי עלטערן, ברסלב'ע חסידות איז נאר אריינבלאזן חיות צו לעבן מיטן אייבערשטן, לעבן מיט תכלית, און נאר אז מען לערנט די ספרים - האט מען שייכות מיטן רבי'ן. אזוי ווי דער רבי זאגט (לקוטי מוהר"ן חלק א', סימן קצב): "פָּנָיו שִׂכְלוֹ וְנִשְׁמָתוֹ נִמְצָאִים בְּתוֹךְ סִפְרוֹ", די פנים, שכל און נשמה פונעם צדיק - געפינט זיך אין זיינע ספרים; קומט אויס אז איינער וואס לערנט די ספרים פונעם הייליגן רבי'ן, - דער קען דעם רבי'ן און ער איז א ברסלב'ער חסיד, אבער אז מען לערנט נישט די ספרים - האט מען נישט קיין שייכות מיטן רבי'ן.


טייערע ברידער, שטארקט אייך מיטן לערנען ענקערע שיעורים בכל התורה כולה אויפן סדר דרך הלימוד (המבואר בשיחות הר"ן, סימן עו), דער רבי שרייבט פאר זיין איידעם (מכתבי רבינו ז"ל, בריש ספר עלים לתרופה): "בַּקָּשָׁתִי מֵאֲהוּבִי חֲתָנִי, שֶׁתִּלְמוֹד בְּכָל יוֹם שִׁיעוּר גְמָרָא וּפוֹסֵק, שֶׁלֹא תַּעֲשֶׂה חַס וְשָׁלוֹם מִטָּפֵל עִיקָר, רַק אֶת הָאֱלֹקִים יְרֵא וְכוּ', כִּי זֶה כָּל הָאָדָם", מיין ליבער איידעם, איך בעט דיר זייער, זאלסט לערנען יעדן טאג גמרא און שלחן ערוך, זאלסט חס ושלום נישט מאכן פונעם טפל אן עיקר און פון עיקר א טפל; זעט מען וואס דער רבי האט געוואלט און וואס עס איז געווען ביים רבי'ן אן עיקר - נאר תורה, תפילה ויראת שמים.


געבט אכטונג אין די פארנומענע ערב יום טוב טעג צו העלפן די ווייב ארויסטראגן די חמץ און אריינברענגען דעם פסח, פירט אייך אויף ערליך. אז מען שרייט אויף די ווייב - איז מען א שגץ; אפילו מען גייט מיט א ירושלימ'ער קאפטן, איז מען א שגץ מיט א קאפטן; אז מען טשעפעט די ווייב - קען מען נישט זיין אין היכל הקודש, מען מוז זיך פירן מיט דרך ארץ און יראת שמים. רעדן מיט גרויס דרך ארץ, מען מוז רעדן שיין, מען קען נישט שרייען און טשעפען.


איך דארף מקצר זיין.


א פרייליכן שבת.

#85 - העלף מיר באצאלן אלע איינגעשטעלטע אויף פסח
צדקה, מוסדות, פסח, פורים

בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת פקודי, ג' אדר ב', שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר


איך בעט דיר זייער, העלף מיר די יאר אויך איך זאל קענען באצאלן אלע איינגעשטעלטע אין די מוסד אויף יום טוב פסח, איך דארף יעצט האבן זייער א גרויסע סכום געלט צו קענען צוגיין צום יום טוב; האבן אויסגעצאלט אלע איינגעשטעלטע סיי אין אמעריקע און סיי אין ארץ ישראל. העלף מיר, נעם צאם פון אנשי שלומינו און פון אלע וואס האבן א געפיל פאר אונזערע מוסדות היכל הקודש.


ווארעם אן אלע אנשי שלומינו יעדער זאל גיין נאך געלט פורים, אלע זאלן זיין גבאי צדקה. פורים איז א טאג וואס מען טיילט צדקה, און אז מען גייט ארום צאמנעמען צדקה – קען מען אינאיינעם אויסצאלן אלע איינגעשטעלטע.


דער רבי האט געזאגט פאר רבי נתן ער זאל יעדן טאג רעדן מיט מענטשן, און ווען רבי נתן האט געזען סוף טאג אז קיינער איז נישט געקומען צו אים רעדן – איז ער ארויס אין גאס זוכן איינעם מיט וועם צו רעדן. מיר דארפן דאס נאכטון, מחזק זיין אידישע קינדער.

#84 - איך וויל דיר דאנקען פארן מיך מקרב זיין צום הייליגן רבי'ן
הכרת הטוב, חסידות ברסלב, פסח

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת צו, ז' ניסן, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ליבער ... נרו יאיר ברסלב, ליבערטי


יעצט ווען מיר גרייטן זיך צום הייליגן יום טוב פסח און מיר דארפן טראכטן בכל דור ודור אז מיר אליינס זענען ארויס פון מצרים, וויל איך דיר דאנקען פארן מיך מקרב זיין צום הייליגן רבי'ן.


דו ביסט געווען דער ערשטער וואס דו האסט מיך צוגערעדט צו קומען דאווענען אין היכל הקודש, דו האסט א חלק אין מיין יציאת מצרים. דו האסט מיך געברענגט צו מוהרא"ש זכותו יגן עלינו וואס האט מיך געשפאלטן דעם קאפ, מיך ארויסגענומען פון מצר-ים און מיר געלערנט פה-סח, רעדן צום אייבערשטן.


דער אייבערשטער זאל דיר העלפן זאלסט זען נחת ביי דיינע קינדער און עס זאל זיך ציען שיינע דורות פון זיי, קינדער און אייניקלעך, עד ביאת גואל.


א פרייליכן יום טוב.


 

#83 - א שליסל אויף די חלות, די שליסל פון פרנסה ליגט ביים אייבערשטן
חינוך הילדים, אמונה, סגולות, זיכוי הרבים, תהלים, שטעטל, פרנסה, ראש ישיבה, פסח, מצה, שבת טיש

בעזרת ה' יתברך


ערב שבת קודש פרשת שמיני ב', כ"ג ניסן, אסרו חג, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


חסדי השם יתברך עס איז אריבער אזא שיינער יום טוב, מיר האבן זוכה געווען צו עסן די הייליגע מצה; "מֵיכְלָא דִּמְהֵימְנוּתָא", אן עסן פון אמונה, "מֵיכְלָא דְּאַסְוָותָא", אן עסן פון רפואה; זאל דער אייבערשטער העלפן מיר זאלן זוכה זיין צו אמונה, און ווערן אויסגעהיילט.


די וואך שבת איז דער מנהג אז מען מאכט א שליסל אויף די חלות, צו ווייזן אז די שליסל פון פרנסה ליגט ביים אייבערשטן. עס העלפט נישט נאכלויפן די געלט, עס העלפט נישט טון פארדרייטע זאכן; די שליסל פון פרנסה ליגט ביים אייבערשטן, און אז מען וויל פרנסה - דארף מען בעטן דעם אייבערשטן.


נעם דעם תהילים און בעט דעם אייבערשטן - וועסטו האבן גרויס שפע. עס איז דא א ווארט פון רבי'ן: "מענטשן, ווען זיי זעען אז עס וועט זיי שוין נישט העלפן גארנישט - דעמאלט נעמען זיי דעם תהילים און זאגן תהילים, איך זאג 'מען דארף צום ערשט נעמען דעם תהילים און זיך גוט אויסוויינען צום אייבערשטן און נאכדעם טון וואס מען האט צו טון'".


ביי די סעודה זאלסטו שמועסן מיט דיינע קינדער, ווייז זיי דעם שליסל און זאג זיי: "עס איז א שאד נאכצולויפן געלט, מען דארף לויפן צום אייבערשטן, אזוי האט מען אלעס", די דיבורים דארף מען שטענדיג רעדן, נישט נאר זיך צו טרייסטן. מוהרא"ש זאגט בשם דעם צדיק רבי אברהם דוב פון חמעלניק זכותו יגן עלינו: "אלע רעדן פון אמונה, מען זאגט 'דער אייבערשטער פירט די וועלט', 'אלעס איז לטובה' - נאר נאכדעם וואס מען האט אלעס פרובירט און עס האט נישט געהאלפן, דעמאלט זאגט מען דאס אלעס זיך צו טרייסטן, איך זאג, מען דארף ארייננעמען אין אנהויב; איידער מען טוט, איידער מען מאכט, זאל מען וויסן 'דער אייבערשטער מאכט אלעס און טוט אלעס, ער איז אלעס, קיינער קען גארנישט טון קיינער קען גארנישט מאכן, ער איז אלעס און טוט אלעס'".


וואויל איז דעם וואס לעבט מיט אמונה, ער חזר'ט אמונה און רעדט מיט יעדן איינעם דיבורי אמונה - וועט ער זיין געבענטשט, אזוי ווי עס שטייט (משלי כח, כ): "אִישׁ אֱמוּנוֹת, רַב בְּרָכוֹת".


איך בין געבליבן אין שטעטל, עס איז זייער איינגענעם דא מיט אנשי שלומינו, די אחדות און די תמימות איז אין לשער.


א פרייליכן שבת.


 

#82 - געב אכטונג פון אלקאהאל
סכנה, דרייוון, לימוד התורה, משקה המשכר, דאווענען, פסח

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת ויקרא, כ"ט אדר, ערב ראש חודש ניסן, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד מיין ליבער ... נרו יאיר, קרית יואל


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


עס איז נישט גוט די מנהג וואס דו האסט זיך צוגעוואוינט, צו מאכן א לחיים נאכן דאווענען אויף ברוינפן.


אויך קען דאס זיין א סכנה. אז דו וועסט טרינקען איין גלעזעלע און נאך א גלעזעלע און גיין ארבעטן; דרייוון א קאר - קענסטו חס ושלום אראפקלאפן אדער הרג'ענען, און מען וועט דיך לייגן אין תפיסה.


ריר נישט אן קיין אלקאהאל, ברוינפן; מאך א לחיים נאכן דאווענען אויף א פרק משניות, א בלאט גמרא, א קאפיטל תהילים.


יעצט קומט פסח, דארפן מיר בעטן מיר זאלן זוכה זיין צום פסח, צו די קדושה פון פסח און צו אמונה.


 

#81 - אויב מען היט נישט די אויגן, פארלירט מען דעם טעם פון לעבן
תשובה, משניות, עבירות, לימוד התורה, שמירת עינים, פסח

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת שמיני א', י"ד ניסן, ערב פסח, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך בעט דיר זייער, יעצט ביים פארברענען די חמץ - פארברען אלע שמוץ, ווארף אוועק אלע שמוץ. נעם זיך פאר: 'געענדיגט מיט עבירות, איך קוק מער נישט קיין שמוץ'.


טייערער ברודער, א שאד פאר דיר, א שאד פאר דיין לעבן בזה ובבא; מען קען נישט לעבן אויב מען היט נישט די אויגן, עס הרג'ט אלעס, עס פארשטעלט דאס שפירן דעם אייבערשטן. מען קען מער נישט דאווענען, מען קען מער נישט פארשטיין לערנען; אלעס ווערט אזוי ווי פארוואלקנט, מען פארלירט דעם טעם פון לעבן, מען פארלירט די אינטערעסע אין וויכטיגע זאכן.


זאג יעדן טאג אכצן פרקים משניות וועסטו ארויסגיין פון מצרים. דער רבי זאגט (שיחות הר"ן, סימן יט): "שֶׁאֲפִילּוּ אוֹתָן הָאֲנָשִׁים הָרְחוֹקִים מִן הַקְּדֻשָּׁה מְאֹד, שֶׁנִּלְכְּדוּ בִּמְצוּדָה רָעָה, עַד שֶׁרְגִילִין בַּעֲבֵרוֹת חַס וְשָׁלוֹם רַחֲמָנָא לִצְלָן", אפילו א מענטש וואס איז זייער ווייט פון קדושה, ער טוט עבירות רחמנא לצלן און ער איז שוין אראפגעפאלן אין שאול תחתית, "אַף עַל פִּי כֵן, הַכֹּחַ שֶׁל הַתּוֹרָה גָּדוֹל כָּל כָּךְ, עַד שֶׁיְּכוֹלָה לְהוֹצִיא אוֹתָם מִן הָעֲבֵרוֹת שֶׁרְגִילִין בָּהֶם חַס וְשָׁלוֹם, וְאִם יַעֲשׂוּ לָהֶם חֹק קָבוּעַ וְחִיּוּב חָזָק לִלְמֹד בְּכָל יוֹם וָיוֹם כָּךְ וְכָךְ - יִהְיֶה אֵיךְ שֶׁיִּהְיֶה, בְּוַדַּאי יִזְכּוּ לָצֵאת מִמְּצוּדָתָם הָרָעָה עַל יְדֵי הַתּוֹרָה, כִּי כֹּחַ הַתּוֹרָה גָּדוֹל מְאֹד"; אויב וועט ער זיך מאכן א קביעות צו לערנען יעדן טאג כך וכך, וועט ער סוף כל סוף ארויסגיין פון זיין בלאטע, ווייל די כח פון תורה איז אזוי גרויס אז עס נעמט ארויס דעם מענטש פון זיין שלעכטס; מוהרא"ש האט מקובל פון אנשי שלומינו אז ווען די רבי האט געזאגט די שיחה האט ער געמיינט מיט דעם דאס לערנען אכצן פרקים משניות.


רבי נתן פארציילט (חיי מוהר"ן, סימן תקעג): "ווען דער רבי האט געזאגט דעם שיחה, האב איך געפרעגט דעם רבי'ן צי תורה קען העלפן אזא איינעם וואס איז אראפגעפאלן אין די עבירה פון פגם הברית - הוצאת זרע לבטלה רחמנא לצלן? האט דער רבי געשריגן אויף מיר און געזאגט: 'דו ווייסט ווי גרויס די כח פון תורה איז? תורה איז העכער פון אלעס'"; אפילו אז א מענטש ליגט נעבעך אין די עקלדיגע עבירה פון פגם הברית - הוצאת זרע לבטלה רחמנא לצלן, אויב ער וועט לערנען יעדן טאג 'כך וכך' וועט ער ווערן אן ערליכער איד.


דער אייבערשטער זאל העלפן מיר זאלן שוין זוכה זיין צו (פסחים קטז:): "וְנֹאכַל שָׁם מִן הַזְּבָחִים וּמִן הַפְּסָחִים"; און צו (מיכה ז, טו): "כִּימֵי צֵאתְךָ מֵאֶרֶץ מִצְרָיִם אַרְאֶנּוּ נִפְלָאוֹת", אמן.


 

#80 - רבונו של עולם, העלף מיר איך זאל אויסרוימען די חמץ פון מיין מח
תפילות אויף אידיש, שמחה, פסח

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת שמיני א', י"ג ניסן, שנת תשפ"ג לפרט קטן


לכבוד ... נרו יאיר


היינט נאכט איז בדיקת חמץ. רבי נתן האט געזאגט: "ביים בודק חמץ זיין שפירט מען שוין א שטיק פונעם יום טוב פסח", בעט דעם אייבערשטן: "רבונו של עולם, העלף מיר איך זאל זוכה זיין צו שפירן די הייליגקייט פון פסח, רבונו של עולם העלף מיר איך זאל אויסרוימען די חמץ פון מיין מח, איך זאל נישט האבן קיין שום קשיות אויף דיר, איך זאל נישט האבן קיין שום עצבות ומרה שחורה, נאר זיין פרייליך".


דער הייליגער רבי נתן האט געזאגט, ווען מען טוט א מצוה פרייליך באקומט מען שכר אויף די וועלט; ווייל שכר מצוה בהאי עלמא ליכא, אויף די וועלט באקומט מען נישט באצאלט אויף די מצוות וואס מען טוט, אויבן אויף יענע וועלט באצאלט מען אויף די מצוות; דאס איז ווען מען טוט די מצוות ווייל דער אייבערשטער האט געהייסן, אבער אז מען טוט א מצוה בשמחה, מען פריידט זיך מיט די מצוה, מיט דעם ווייזט מען אז מען טוט דאס נישט געצווינגען, מען טוט דאס מיט ליבשאפט; דעמאלט באקומט מען באצאלט אויף די וועלט.


דער אייבערשטער זאל העלפן מיר זאלן שוין זוכה זיין צו (פסחים קטז:): "וְנֹאכַל שָׁם מִן הַזְּבָחִים וּמִן הַפְּסָחִים"; און צו (מיכה ז, טו): "כִּימֵי צֵאתְךָ מֵאֶרֶץ מִצְרָיִם אַרְאֶנּוּ נִפְלָאוֹת", אמן.


 

#79 - אלע קינדער זאלן צוהעלפן ביי בדיקת חמץ
קינדער, חינוך הילדים, מוסדות, מוהרא"ש, גמרא, ראש ישיבה, פסח

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת שמיני א', י"ג ניסן, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


היינט נאכט איז בדיקת חמץ. ווען עס ווערט נאכט טאר מען גארנישט טון; נישט ארבעטן, נישט לערנען און נישט עסן קיין סעודות, מען דארף בודק חמץ זיין.


נעם דיינע קינדער זיי זאלן דיר העלפן ביי בדיקת חמץ, עס איז וויכטיג פאר די חינוך זיי זאלן זען ווי מען מאכט די מצוות. איך נעם אלע קינדער ביי בדיקת חמץ, יעדער זאל עפעס העלפן; איינער האלט די לעפל, איינער די פעדער, איינער די זעקל וואו מען לייגט אריין די ברעקלעך וואס מען טרעפט, איינער שלעפט מיט וואו איך גיי א קליין בענקל אויף וואס זיך אויפצושטעלן, איינער איז געשטעלט צו ציילן וויפיל ברעקלעך מען האט שוין געטראפן און וויפיל עס פעלט. ברוך השם מיר האבן א שטוב מיט אינגלעך דארף איך זוכן וואס צו געבן פאר יעדן איינעם, אלע זאלן העלפן מיט די מצוות.


נעכטן האב איך פארקויפט די חמץ ביים דיין שליט"א. איך געב זיך א כאפ וויפיל בנינים איך דארף פארקויפן, ווי די קהלה האט זיך צואוואקסן אין די צוויי יאר... איך האב פארקויפט חמץ פון זיבן בנינים וואס באלאנגט פאר די קהילה; די מיידל סקול, די חדר, מחנה אילן החיים, מחנה בית פיגא, דער בנין פון די קיאסק, די בית המדרש אויף האשקי און דער בנין אין אומאן, דאס איז ממש וואס מוהרא"ש האט מיר געזאגט ביים עפענען די ישיבה; מוהרא"ש זאגט מיר: "יעצט ביסטו צעבראכן? עס ווארט נאך שיינע זאכן".


אויך ביים בויען דעם בנין הישיבה אין וויליאמסבורג אויף סקילמאן האב איך נישט געהאט קיין פרוטה צו באצאלן שבתי מזרחי, מיר האבן געהאט שווערע נסיונות. איך האב אים געבעטן, לאמיר גיין צו מוהרא"ש. איך האב געזאגט פאר מוהרא"ש, דער אינגערמאן וואס בויט די ישיבה וויל איבערלאזן די ארבעט אינמיטן בויען, האט מוהרא"ש געזאגט פאר שבתי: "אויב דו וועסט בלייבן בויען די ישיבה - ווארט דיר שיינע זאכן", און יעצט זעט מען שוין אביסל פון די שיינע זאכן.


כאפ ארויס אין די פארנומענע צייט א בלאט גמרא, זאג די ווערטער אפילו אן פארשטיין.


דער אייבערשטער זאל העלפן מיר זאלן שוין זוכה זיין צו (פסחים קטז:): "וְנֹאכַל שָׁם מִן הַזְּבָחִים וּמִן הַפְּסָחִים"; און צו (מיכה ז, טו): "כִּימֵי צֵאתְךָ מֵאֶרֶץ מִצְרָיִם אַרְאֶנּוּ נִפְלָאוֹת", אמן.


 

#78 - קויפט זיך די פשוט'סטע טעלעפאן, וועט איר האבן ערליכע קינדער
קינדער, צניעות, חיזוק פאר פרויען, התחזקות, טעלעפאן, נחת, פסח, מצה

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת שמיני א', י"ג ניסן, שנת תשפ"ג לפרט קטן


מרת ... תחי' ברסלב, ליבערטי


אז אייער טעלעפאן האט זיך צעבראכן און איר ווילט וויסן וואס פאר א טעלעפאן איר זאלט זיך קויפן; קויפט זיך די פשוט'סטע טעלעפאן וואס האט גארנישט אויף דעם, נאר רעדן; אזוי וועט איר זיך נישט רייסן די האר פון קאפ פון אייערע קינדער, איר וועט האבן ערליכע קינדער.


אויך זאלט איר זיך זייער שטארקן. זייט פרייליך, לאזט נישט אריין די מחשבות פון חמץ, פון זיך אראפקלאפן. יעצט רוימט מען אויס די חמץ, זאלט איר ארויסטרייבן די שלעכטע מחשבות וואס דער יצר הרע ברענגט אייך צו זיך קלאפן; געדענקט, איר זענט באליבט ביים אייבערשטן, דער אייבערשטער בארומט זיך מיט אייך.


ווען איר עסט די מצה זאלט איר בעטן דעם אייבערשטן איר זאלט ליב האבן אידישקייט, איר זאלט ליב האבן אז אייער מאן האט א בארד מיט פיאות, איר זאלט ליב האבן ציצית, איר זאלט ליב האבן איידעלע קליידער און זיך פארעקלען פון אויסגעשניטענע, קורצע און טייטע קליידער; ווען מען עסט די מצה קען מען דאס פועל'ן.


דער אייבערשטער זאל העלפן מיר זאלן שוין זוכה זיין צו (פסחים קטז:): "וְנֹאכַל שָׁם מִן הַזְּבָחִים וּמִן הַפְּסָחִים"; און צו (מיכה ז, טו): "כִּימֵי צֵאתְךָ מֵאֶרֶץ מִצְרָיִם אַרְאֶנּוּ נִפְלָאוֹת", אמן.


 

#77 - טשעפע נישט דיין ווייב און מאך נישט חוזק פון אירע מנהגים
שלום בית, דרך ארץ, סיום, מוהרא"ש, סיפורי צדיקים, מנהגים, פסח

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת שמיני א', י"ב ניסן, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


טשעפע נישט דיין ווייב און מאך נישט חוזק פון אירע מנהגים, פיר זיך מיט דרך ארץ, דאס איז די גרעסטע הפצה. ווייל דו טראגסט דעם רבינ'ס נאמען, אלע קוקן אויף דיר און זאגן 'קוק ווי אזוי א ברסלב'ער חסיד פירט זיך, קוק ווי שיין זייער לעבן איז', און חס ושלום אז מען איז אן עזות פנים, מען פירט זיך מיט חוצפה צו אנדערע און עלטערע - ווערט דער הייליגער רבי פארשעמט.


מוהרא"ש פלעגט יעדן ערב פסח מאכן א סיום אויף מסכת תמיד. עס איז א קליינע שיינע גרינגע מסכתא, עס נעמט נישט לאנג דאס דורך צו לערנען. איך פיר זיך אויך אזוי, ערב פסח אינדערפרי לערן איך די מסכתא און איך בין דאס מסיים.


איך האב זוכה געווען צו זיין איין מאל ערב פסח ביי מוהרא"ש, שנת תשס"ט, דעמאלט זענען מיר געפארן מיט מוהרא"ש צום אטלאנטיק אושען מאכן די ברכה אינדערפרי ביים נץ החמה און נאכדעם זענען מיר געפארן דאווענען שחרית ביי מוהרא"ש אין בית המדרש, האב איך געזען נאכן דאווענען ווי מוהרא"ש לערנט מסכת תמיד און איז דאס מסיים.


דער אייבערשטער זאל העלפן מיר זאלן שוין זוכה זיין צו (פסחים קטז:): "וְנֹאכַל שָׁם מִן הַזְּבָחִים וּמִן הַפְּסָחִים"; און צו (מיכה ז, טו): "כִּימֵי צֵאתְךָ מֵאֶרֶץ מִצְרָיִם אַרְאֶנּוּ נִפְלָאוֹת", אמן.


 

#76 - רבונו של עולם, העלף מיר איך זאל קענען אויסרייניגן מיינע שלעכטע מידות
תפילות אויף אידיש, מדות טובות, ראש ישיבה, פסח

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת שמיני א', י"ב ניסן, שנת תשפ"ג לפרט קטן


לכבוד ... נרו יאיר


איך בין געפארן אין שטעטל זיין יום טוב פסח מיט אנשי שלומינו. איך בין זיך מחי' צו זיין אין שטעטל, א לעבן וואו אלע לעבן מיטן רבי'ן, אלעס דריידט זיך ארום דעם רבי'ן.


פארגעס נישט ווען דו רייניגסט אויס די חמץ אויך אויסצורייניגן די שלעכטע מידות; קנאה, שנאה, תחרות, כבוד, נצחון און מחלוקות, ליצנות און לשון הרע. בעט דעם אייבערשטן: "רבונו של עולם, העלף מיר איך זאל קענען אויסרייניגן מיינע שלעכטע מידות, איך זאל זיין אויסגערייניגט פון אלעם שלעכטס".


דער אייבערשטער זאל העלפן מיר זאלן שוין זוכה זיין צו (פסחים קטז:): "וְנֹאכַל שָׁם מִן הַזְּבָחִים וּמִן הַפְּסָחִים"; און צו (מיכה ז, טו): "כִּימֵי צֵאתְךָ מֵאֶרֶץ מִצְרָיִם אַרְאֶנּוּ נִפְלָאוֹת", אמן.


 

#75 - אז מען דערהאלט זיך ביים רבי'ן, איז דאס א גרויסער חידוש
צדיקים, חסידות ברסלב, ספיקות, אמונת חכמים, פסח, קשיות, בלבולים

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת שמיני א', י"ב ניסן, שנת תשפ"ג לפרט קטן


לכבוד ... נרו יאיר


אז עס איז דיר שווער און ביטער - זאלסטו נישט ווארפן די שולד אויפן רבי'ן. מוהרא"ש זכותו יגן עלינו זאגט, בדרך כלל ווען עס גייט אריבער שווערע טעג און מען האט קשיות און ספיקות - זענען די הייליגע צדיקים די ערשטע אויף וועם מען הויבט אן האבן קשיות, און זיי ווערן די כפרה...


דעריבער זעט מען אז נישט אלע האבן די זכי' צו בלייבן ביים הייליגן רבי'ן; מען קילט זיך אפ, מען האט שאלות, בלבולים וכו', און אז מען דערהאלט זיך יא - איז דאס א גרויסער חידוש; אזוי ווי די מעשה גייט, רבי נתן האט געזען איינעם פון אנשי שלומינו מיט א ווייסע בארד, איז ער געווארן זייער איבערראשט און געזאגט: "א ווייסע בארד און א ברסלב'ער חסיד?!"


מארגן פארנאכטס וועלן מיר שעפן מים שלנו פאר די ערב פסח מצות ביי אונזער בעקעריי אין שטעטל.


דער אייבערשטער זאל העלפן מיר זאלן שוין זוכה זיין צו (פסחים קטז:): "וְנֹאכַל שָׁם מִן הַזְּבָחִים וּמִן הַפְּסָחִים"; און צו (מיכה ז, טו): "כִּימֵי צֵאתְךָ מֵאֶרֶץ מִצְרָיִם אַרְאֶנּוּ נִפְלָאוֹת", אמן.


 

#74 - אזוי שיין געווען אין שטעטל די הכנות צום פסח
תפילות אויף אידיש, חינוך הילדים, אמונה, שלום בית, צדקה, קעמפ, שטעטל, סיום, ראש ישיבה, שמחות, פירושים, פסח, שבת הגדול, נערווען, זומער

בעזרת ה' יתברך


יום א' פרשת שמיני א', י"א ניסן, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך בין געפארן אין שטעטל אויף יום טוב, איך בין ארויסגעפארן דאנערשטאג נאכט נאכן שיעור. איך האב זייער הנאה דא, איך דערמאן זיך וואס רבי נתן האט געזאגט נאכן בודק חמץ זיין, ער שפירט שוין א שטיקל טעם פון פסח נאך בדיקת חמץ. איך שפיר שוין יעצט א געשמאק צו זיין מיט אנשי שלומינו, מען לעבט מיט אמונה, מען לעבט מיט העלפן איינער דעם צווייטן; עס איז עפעס אן אנדערע וועלט, עס איז ממש חוץ לישוב, דער פלאץ וואו דער בעל תפילה פלעגט פירן זיינע מענטשן (עיין ספורי מעשיות מעשה יב, מבעל תפילה).


פרייטאג בין איך געווען אין חדר, איך האב געלערנט מיט די עלצטע כיתה און געדאווענט מיט זיי. איך האב מסיים געווען צוויי מאל ששה סדרי משנה, (איך האב געהאט איבערגעלאזט א משנה פון איין מאל פריער), נאכדעם האבן מיר געדאווענט אינאיינעם.


פון דארט בין איך געגאנגען אין שטוב פון הרב ר' יעקב לעזער שליט"א צו א סיום מסכת נזיר. ער לערנט מיט די קינדער יעדן טאג דעם בלאט גמרא, קינדער וואס ווילן לערנען נאך חדר בהתנדבות לבם. עס איז געווען אזוי שיין צו זיצן מיט די קינדער און זען די ליכטיגקייט אויף זייערע פנימ'ער.


נאכדעם האט מען אויסגעטיילט פון בית התבשיל - פאר א גרויס חלק שטעטל - קארטלעך צו קענען איינקויפן אין גראסערי פאר פסח. דאס קומט צו באדאנקען די טייערע איבערגעגעבענע גבאים פון בית התבשיל וואס זיי האבן אויסגעטיילט אזויפיל געלט פאר אנשי שלומינו פאר יום טוב. מיך האט מען געבעטן עס אויסצוטיילן, די גבאים ווילן אפילו נישט וויסן ווער באקומט און וויפיל מען באקומט. זיי ברענגען די געלט און מער פון דעם ווילן זיי נישט, זיי האבן מיר געבעטן איך זאל דאס אויסטיילן. מען זאגט מיר יישר כח, אבער עס האט גארנישט מיט מיר, דער יישר כח קומט פאר די גבאים.


שבת הגדול איז געווען הערליך שיין, איך האב געדאווענט אלע תפילות אין בית המדרש אונטער מיין שטוב און די סעודות האב איך געגעסן ביי מיין זון הרב שלמה. ביי מיר אין שטוב איז שוין גע'כשר'ט און איבערגעדעקט אלע קאונטערס גרייט צו קאכן פאר פסח. נאך די סעודה זענען געקומען אנשי שלומינו, אויך דער דיין שליט"א; עס איז געווען זייער שיינע שמועסן, שמועסן פון תכלית, שמועסן פון אמונה.


שבת אינדערפרי האבן מיר געלערנט ספר פעולת הצדיק, פון וואס דער רבי זאגט דער עיקר תכלית אויף די וועלט איז נאר מען זאל רעדן צום אייבערשטן, כידבר איש אל רעהו. עס איז געווען א הערליכע שמועס, אפשר וועט איינער פון די צוהערער דאס אפשרייבן.


ספורי מעשיות האבן מיר געלערנט סיפורי מעשיות (מעשה יג) פון דעם בעטלער מיט די הויקער וואס האט זיך בארימט אז ער האט די זאך פון מיעוט המחזיק את המרובה; מיר האבן גערעדט אז ווען א מענטש וויל גארנישט, דארף גארנישט און האט גארנישט, ער איז ביי זיך מיעוט, ער איז זיך מבטל צום אייבערשטן - באקומט מען כוחות צו קענען אנגיין אין לעבן, אפילו עס גייט איבער שווערע ביטערע נסיונות; מען איז מחזיק את המרובה, מען קען דערהייבן די שטוב, די ווייב, די קינדער, אלעס אלעס; ווייל מען איז ביי זיך גארנישט.


שלש סעודות האבן מיר גערעדט וואס דער רבי זאגט (שיחות הר"ן, סימן ב): "וְדַרְכִּי", איך פיר זיך, "כְּשֶׁבָּא הַיּוֹם", ווען עס קומט א נייעם טאג, "אֲנִי מוֹסֵר כָּל הַתְּנוּעוֹת שֶׁלִּי", געב איך איבער דעם גאנצן טאג פארן אייבערשטן, "וְשֶׁל בָּנַי, וְהַתְּלוּיִים בִּי, עַל הַשֵּׁם יִתְבָּרַךְ", איך געב איבער פארן אייבערשטן אלע מיינע קינדער און אלע וואס זענען אנגעהאנגען אין מיר, "שֶׁיִּהְיֶה הַכֹּל כִּרְצוֹנוֹ יִתְבָּרַךְ", אלעס זאל זיין אזוי ווי דער אייבערשטער וויל, "וְזֶה טוֹב מְאֹד", און דאס איז זייער א גוטע זאך, ווייל אזוי קען מען זיין רואיג אז אלעס וואס פירט זיך, אלעס וואס פאסירט - איז אזוי ווי דער אייבערשטער וויל.


"וְכֵן כְּשֶׁמַּגִּיעַ שַׁבָּת אוֹ יוֹם טוֹב", אזוי אויך ווען עס קומט שבת אדער יום טוב, "אֲזַי אֲנִי מוֹסֵר כָּל הַהִתְנַהֲגוּת וְכָל הָעִנְיָנִים וְהַתְּנוּעוֹת שֶׁל אוֹתוֹ הַשַּׁבָּת אוֹ הַיּוֹם טוֹב לְהַשֵּׁם יִתְבָּרַךְ, שֶׁיִּהְיֶה הַכֹּל כִּרְצוֹנוֹ יִתְבָּרַךְ", געב איך זיך אינגאנצן איבער פארן אייבערשטן, "וַאֲזַי, אֵיךְ שֶׁמִּתְנַהֵג בְּאוֹתוֹ הַשַּׁבָּת וְיוֹם טוֹב, שׁוּב אֵינוֹ חוֹשֵׁב וְחוֹשֵׁשׁ כְּלָל שֶׁמָּא לֹא יָצָא יְדֵי חוֹבָה בְּהַנְהָגַת קְדֻשַּׁת אוֹתוֹ הַיּוֹם, מֵאַחַר שֶׁכְּבָר מָסַר הַכֹּל לְהַשֵּׁם יִתְבָּרַךְ, וְסָמַךְ עָלָיו יִתְבָּרַךְ לְבַד". אזוי בין איך רואיג און פרייליך פונעם שבת און פונעם יום טוב, איך דארף נישט איבערטראכטן און איבערקלערן צי איך האב גוט געטון אדער נישט.


מוצאי שבת האבן מיר געלערנט דעם בלאט בבלי און ירושלמי.


היינט אינדערפרי האב איך געדאווענט שחרית מיט די קינדער פון כיתה ט', איך בין געזיצן מיט זיי און געלערנט סדר דרך הלימוד. עס איז אזוי געשמאק אין חדר, מען שפירט דארט אן אויר הזך והנח, איך בין געפארן מיט די באס; איך האב הנאה צו זען ווי מען ברענגט די קינדער צום תלמוד תורה.


נאכדעם בין געגאנגען מיטן מענידזשער אליעזר אין מחנה אילן החיים. איך האב אים געוויזן זאכן וואס מען דארף אנגרייטן פארן זומער הבא עלינו לטובה, איך האב געוויזן ווי אזוי איך וויל ער זאל גרעסער מאכן די שול פאר די קינדער וואס גייען דארט לערנען דעם קומענדיגן זומער, אויך די מחיצה ביי די שווים באסיין, און נאך זאכן.


רוב טאג האב איך געהאלפן אין שטוב אנגרייטן צום פסח.


איך בעט דיר זייער, העלף דיין ווייב און מאך איר נישט משוגע יעדע מאל מיט א צווייטע משוגעת. איך טראכט צו מיר, אז זי וואוינט נאך מיט דיר - איז דאס א נס, א צווייטער וואלט שוין לאנג אנטלאפן.


האסט נערווען? גיי אין א זייט און שריי: "הייליגער באשעפער, נעם ארויס מיינע נערווען, מאך מיך געזונט, מאך מיך פרייליך וכו' וכו'".


מזל טוב פאר די שידוך פון אליעזר שלמה נרו יאיר, א תלמיד הישיבה מיט א תלמידה פון בית פיגא, אן אייניקל פון הרב רבי יצחק שליט"א. איך האף צו קענען מאכן נאך און נאך שידוכים.


דער אייבערשטער זאל העלפן מיר זאלן שוין זוכה זיין צו (פסחים קטז:): "וְנֹאכַל שָׁם מִן הַזְּבָחִים וּמִן הַפְּסָחִים"; און צו (מיכה ז, טו): "כִּימֵי צֵאתְךָ מֵאֶרֶץ מִצְרָיִם אַרְאֶנּוּ נִפְלָאוֹת", אמן.


 

#73 - צו זיין אפגעהיטן פון א משהו חמץ, דארף מען בעטן דעם אייבערשטן
תפילה והתבודדות, אמונה, סיפורי צדיקים, מנהגים, ראש ישיבה, פסח, מצה

בעזרת ה' יתברך


יום א' פרשת שמיני א', י"א ניסן, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


געדענק, אז מען וויל זיין אפגעהיטן פון א משהו חמץ - דארף מען אסאך בעטן דעם אייבערשטן אויף דעם, אז מען זאל נישט עסן קיין חמץ, און אויב מען רעדט זיך איין אז מען קען אליינס אכטונג געבן - קען מען חס ושלום נכשל ווערן. אזוי ווי מוהרא"ש דערציילט די מעשה פון רבי דוד ממיקולייב זכרונו לברכה, א תלמיד פונעם הייליגן בעל שם טוב זכותו יגן עלינו. ער האט זיך אונטערגענומען צו מאכן וויין פאר זיין רבי דער הייליגער בעל שם טוב, ער האט עס געמאכט מיט אלע חומרות, מיט אלע בחינות וכו' וכו'. אויפן וועג אהיים האט מען אים אפגעשטעלט ביי די גרעניץ, און דער וועכטער האט געעפנט די וויין און עס מטמא געווען, ער האט עס געמאכט יין נסך. רבי דוד איז געווארן אויסער זיך, ער איז געווארן זייער צעבראכן פארוואס דאס האט פאסירט, ער האט געפרעגט זיין רבי דער הייליגער בעל שם טוב זכותו יגן עלינו פארוואס דאס האט פאסירט, האט אים דער הייליגער בעל שם טוב געפרעגט: "האסטו געבעטן דעם אייבערשטן אז אלעס זאל זיך אויסארבעטן לטובה?" האט ער געענטפערט פארן הייליגן בעל שם טוב אז ער האט טאקע אינגאנצן פארגעסן צו בעטן דעם אייבערשטן.


עס זענען דא וואס פירן זיך איבער צו קוקן אלע מצות ערב פסח, בודק זיין אויב עס איז דא כפילות; איך פארלאז זיך אויף די הכשר פונעם מצה בעקעריי. איך קוק נישט דורך די מצות ערב פסח, און אויב מיר טרעפן אין די מצה א כפילה - ברעכט מען עס אראפ און מען עסט דאס נישט.


איך בין שוין אין שטעטל, איך וועל מיטן אייבערשטנ'ס הילף דא זיין אויף פסח. מיר האבן געהאט א שיינע שבת מיט אנשי שלומינו, ממש טעם גן עדן.


דער אייבערשטער זאל העלפן מיר זאלן שוין זוכה זיין צו (פסחים קטז:): "וְנֹאכַל שָׁם מִן הַזְּבָחִים וּמִן הַפְּסָחִים"; און צו (מיכה ז, טו): "כִּימֵי צֵאתְךָ מֵאֶרֶץ מִצְרָיִם אַרְאֶנּוּ נִפְלָאוֹת", אמן.


 

#72 - ווי אזוי פירט מען א סדר נאכט?
חינוך הילדים, פסח, סדר נאכט

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת צו, ח' ניסן, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


בנוגע דעם סדר נאכט וכו'; זאג די הגדה אן קיין תורות און אן קיין מעשיות מיט משלים, זאג די הגדה הויך אויפן קול בזריזות, און ביי שלחן עורך ווען די קינדער עסן - דעמאלט קענסטו רעדן צו זיי, אויך נישט קיין פשעטלעך, משלים מיט לאנגע מעשיות; רעד צו זיי פשוט'ע ווערטער פון אמונה. אז דער אייבערשטער איז דא, דער אייבערשטער פירט די וועלט, דער אייבערשטער מאכט אלעס און טוט אלעס.


די בעסטע הגדה פארן סדר נאכט איז די הגדה מיט גרויסע אותיות, אן קיין תורות, סוגיות וכו' וכו'.


א סדר נאכט דארף נישט נעמען לאנג, די אלע וואס פראווען לאנגע סדרים ביז אינדערפרי - די מאכן נישט שענערע סדרים, די זענען בדרך כלל פארשלעפט, די קענען זיך נישט צאמנעמען, די קומען אהיים פסח ביינאכט און אנשטאט זאגן קדש און גלייך מאכן קידוש, הויבט מען אן טראכטן וואו ליגט דאס און וואו ליגט יענץ, און מען גייט רייבן די מרור וכו' וכו', ביז מען קראצט זיך אויס ווערט שוין פארטאגס.


זיץ ביים סדר און טראכט: 'איך בין דער עם הארץ פון די מעשה ביכלעך וואס צדיקים שטופן זיך אריינצוקוקן ביי מיר אין פענסטער און זענען אזוי איבערגענומען וואס פאר א שיינע סדר איך פראווע יעצט'.


דעם רבינ'ס נאמען באטרעפט אזוי ווי פסח, הונדערט אכט און פערציג; דער רבי געבט אונז די מתנה פון פה - סח, דער רבי איז אונז מחזק מיר זאלן רעדן און שמועסן מיטן אייבערשטן.


דער אייבערשטער זאל העלפן מיר זאלן שוין זוכה זיין צו (פסחים קטז:): "וְנֹאכַל שָׁם מִן הַזְּבָחִים וּמִן הַפְּסָחִים"; און צו (מיכה ז, טו): "כִּימֵי צֵאתְךָ מֵאֶרֶץ מִצְרָיִם אַרְאֶנּוּ נִפְלָאוֹת", אמן.


 

#71 - ליל הסדר איז א צייט וואס מען קען פועל'ן ישועות
קינדער, תפילות אויף אידיש, תפילה והתבודדות, פסח

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת צו, ז' ניסן, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד מיינע ליבע טייערע ... נרו יאיר וזוגתו ... תחי'


זארגט נישט וועגן קינדער, איר וועט האבן א שיינע שטוב מיט קינדער.


די בעסטע סגולה פאר קינדער - איז דאנקען דעם אייבערשטן יעדן טאג אויף אלע זיינע חסדים וואס ער טוט, און נאכן דאנקען זאל מען בעטן: "הייליגער באשעפער געב מיר קינדער, ערליכע, געזונטע קינדער, קינדער וואס וועלן טון דיין ווילן".


ביים סדר נאכט זאלן ענק שטילערהייט בעטן נאכאמאל און נאכאמאל: "הייליגער באשעפער געב אונז געזונטע ערליכע הייליגע קינדער".


ליל הסדר איז א צייט וואס מען קען פועל'ן ישועות, די הימלען זענען אפן, די מלאכים מיט די שכינה הקדושה קומען אראפ; וואויל איז דעם וואס נוצט אויס די הייליגע נאכט ווי עס דארף צו זיין.

#70 - תשובה מיט שמחה
שמחה, תשובה, פסח

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת צו, ז' ניסן, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד מיין ליבער טייערער ... נרו יאיר


איך בענק זיך צו דיר, איך האף צום אייבערשטן אז אלעס איז ביי דיר גוט.


שטארק זיך מיט אלע כוחות צו זיין נאר פרייליך, און אפילו עס גייט אריבער וואס גייט אריבער - דארף מען זיך שטארקן צו זיין פרייליך.


איך דערמאן זיך צוריק, מיט יארן צוריק פלעגן מיר אסאך פארברענגען מיט חיזוק און עצות פון הייליגן רבי'ן, אויך פון די צדיקים לבית חב"ד. איך האב געזען ברענגען פון הייליגן צמח צדק זכותו יגן עלינו, אמאל האט ער גערעדט צו זיינע תלמידים פון תשובה, און אלע האבן זיך צואוויינט, רופט זיך אן דער הייליגער צמח צדק: "תשובה איז א מצוה אזוי ווי אלע מצוות, און א מצוה אן שמחה איז גארנישט ווערד".


דער אייבערשטער זאל העלפן מיר זאלן זוכה זיין צום יום טוב פסח, עסן דעם קרבן פסח און צו עסן די הייליגע מצה מיט שמחה.


 

#69 - נעם צוזאם געלט פאר קמחא דפסחא, וועסטו נישט דארפן קיין דין תורה'ס
צדקה, סיפורי צדיקים, פסח

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת צו, ז' ניסן, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


מוהרא"ש זאגט, דער הייליגער בית יוסף האט זוכה געווען אז מען האט אנגענומען זיין ספר, דער שלחן ערוך - צוליב די גרויסע ענוה וואס ער האט געהאט, און דער רמ"א האט זוכה געווען אז מיר אלע פסק'נען ווי דער רמ"א בזכות וואס ער האט זיין גאנץ לעבן עוסק געווען אין די מצוה פון צדקה.


מוהרא"ש דערציילט, אין שטאט קראקא, דער שטאט וואו דער הייליגער רמ"א איז געווען רב - האט געוואוינט א שיכור יענקעלע, ער פלעגט יעדן טאג נאכן ענדיגן ארבעטן נעמען די געלט וואס ער האט פארדינט און דאס אויסטרינקען. איינמאל האט ער געהערט ווי אן ארעמע פרוי אן אלמנה זינגט זיך אזוי אונטער: "רבונו של עולם, יענקעלע גייט טרינקען ביר און ברוינפן און איך האב נישט אויף שבת צו מאכן", יענקעלע שיכור האט דאס געהערט און ער האט דאס נישט געקענט אראפשלינגען, ער האט גענומען די געלט און געלייגט ביי די טיר פון די אלמנה, ער איז אהיים און ער איז נפטר געווארן.


יענע נאכט, דער רמ"א זיצט אין שטוב און לערנט די הייליגע תורה, פלוצלונג קומט אריין א איד, יענקעלע און זאגט: "איך רוף דיך צו דין תורה אויבן אין הימל", דער רמ"א האט געמיינט ער מאכט שפאס, דער יענקל איז געווען א באקאנטער שיכור פון קראקא, ער האט זיך נעבעך געוואלגערט אין די גאסן, נישט אויפגעהערט טרינקען. דער רמ"א זאגט אים: "שטער מיך נישט פון לערנען, מאך נישט קיין חוזק פון מיר", אבער יענקעלע דער שיכור זאגט: "דער רב זאל מיך גלייבן, איך בין שוין א נפטר, איך האב א טענה צום רב".


דער רמ"א האט זיך אביסל דערשראקן, ער טראכט 'ווי אזוי איז ער אריינגעקומען צו מיר אין שטוב? עס איז דאך פארשפארט די טיר, זעט אויס עס איז נישט קיין וויץ'. ער פרעגט אים: "וואס איז דיין טענה אויף מיר?" זאגט ער: "דער רב פלעגט אלץ גיין נאך געלט אבער דער רב איז קיינמאל נישט געקומען צו מיר בעטן צדקה, יעצט ווען איך בין א נפטר זע איך אז צדקה ראטעוועט פון טויט, צדקה נעמט אראפ אלע עונשים, פארוואס האט דער רב נישט געבעטן פון מיר געלט?" האט דער רמ"א געזאגט: "ביזט גערעכט, גיי צום בית דין של מעלה און זאג 'איך רבי משה איסרליש טו תשובה, און פון היינט אן גיי איך מזכה זיין יעדן איינעם מיט די מצוה פון צדקה'".


על כן, איך וויל נישט דו זאלסט מיך רופן צו די דין תורה, וויל איך דיר יעצט בעטן דו זאלסט גיין נאך געלט צאמנעמען פאר קמחא דפסחא פאר אידן וואס דארפן געלט אויף יום טוב, און ברענג עס פאר די גבאים פונעם בית התבשיל, אדער דער גבאי פון ירושלים יצחק נרו יאיר, וועסטו נישט דארפן האבן צוטון מיט קיין דין תורה'ס.


דער אייבערשטער זאל העלפן מיר זאלן שוין זוכה זיין צו (פסחים קטז:): "וְנֹאכַל שָׁם מִן הַזְּבָחִים וּמִן הַפְּסָחִים"; און צו (מיכה ז, טו): "כִּימֵי צֵאתְךָ מֵאֶרֶץ מִצְרָיִם אַרְאֶנּוּ נִפְלָאוֹת", אמן.

#68 - נעם מיט די קינדער צו די פסח הכנות, לאז זיי נישט אויף הפקר
קינדער, חינוך הילדים, פסח

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת צו, ז' ניסן, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


נעם דיינע קינדער מיט דיר, לאז זיי נישט אויף הפקר, נעם זיי מיט דיר באקן מצות, שעפן מים שלנו און אנדערע הכנות. עס איז וויכטיג אז די קינדער זאלן זיין פארנומען מיט די פסח הכנות, זיי זאלן אלעס מיטהאלטן. דיינע געלט זאכן וכו' - דארפן זיי נישט מיטהאלטן, און ווען דו גייסט נעמען די קאר פונעם דילער - איז נישט וויכטיג זיי זאלן מיטגיין, אבער מצוות און די הכנות פאר מצוות - זאלסטו זיי אלץ מיטנעמען מיט דיר.


אזוי אויך ווען דו גייסט צום דיין פארקויפן די חמץ - גיי מיט דיין זון, און ווען דו גייסט שעפן מים שלנו - נעם מיט דיין זון, און ביים באקן מצוות. אויך ביים פסח מאכן שפאן-אן די קינדער זיי זאלן אויפוואקסן מיט די הכנות פאר מצוות.


מוהרא"ש דערציילט, ער האט געזען איינעם פון אנשי שלומינו ווי ער גייט יעדן טאג מיט זיין זון ביים ארון קודש און שטייט דארט אפאר מינוט, האט ער אים געפרעגט: "וואס טוסטו דא?" זאגט ער: "איך לערן אויס מיין קינד צו רעדן צום אייבערשטן". (ווי עס זעט מיר אויס איז די מעשה געווען ביי מוהרא"ש אליינס).


בנוגע אוועקפארן; פסח איז א יום טוב וואס מען איז אין שטוב, מען מישט זיך נישט מיט קיינעם, מען גייט נישט צו קיינעם. פסח איז מען אדער ביי זיך אין שטוב אדער ביי די עלטערן.


איך יאג זיך זייער, איך דארף העלפן מיט די הכנות אריינצוברענגען דעם יום טוב.


דער אייבערשטער זאל העלפן מיר זאלן שוין זוכה זיין צו (פסחים קטז:): "וְנֹאכַל שָׁם מִן הַזְּבָחִים וּמִן הַפְּסָחִים"; און צו (מיכה ז, טו): "כִּימֵי צֵאתְךָ מֵאֶרֶץ מִצְרָיִם אַרְאֶנּוּ נִפְלָאוֹת", אמן.


 

#67 - שווייג אפ אויף אלע וואס שפעטן און שרייען אויף דיר
כיבוד אב ואם, שלום בית, בזיונות, פסח

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת צו, ו' ניסן, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


נעכטן ביים פסח'דיג מאכן מיינע ספרים טרעף איך א בריוו וואס מוהרא"ש האט מיר געשריבן ווינטער אין יאר תשס"ט (אשר בנחל חלק קעח, מכתב מ"ז אלף, רנו) ווען מען האט געווארפן פאשקעווילן אויף מיר אין וויליאמסבורג. מוהרא"ש ברענגט אינעם בריוו די ווערטער פון ספר נתיב מצוותיך וואס דער הייליגער קאמארנער זכותו יגן עלינו זאגט (נתיב מצוותיך שביל התורה שביל ב', אות ב'): "ווען איך וואלט ווען געווען אין די צייטן פון רבי יונתן אייבשיץ וואלט איך אים געזאגט, ברודער ברודער, שווייג אפ אויף אלע וואס שפעטן און שרייען אויף דיר"; מוהרא"ש פירט אויס: "איך בעט דיר אויך, שווייג אפ, מאך זיך נישט וויסנדיג, גיי ווייטער אן מיט דיין הייליגע ארבעט".


דאס זעלבע בעט איך דיר, שווייג אפ, ענטפער נישט ווען מען שרייט וכו', סיי דיינע עלטערן און סיי דיין ווייב; שווייג. דער רבי זאגט: "עִקַּר הַתְּשׁוּבָה", די עיקר תשובה איז, "יִּשְׁמַע בִּזְיוֹנוֹ", מען באקומט בזיונות, "יִדֹּם וְיִשְׁתֹּק", און מען ענטפערט נישט (לקוטי מוהר"ן חלק א', סימן ו).


פסח נוצט מען נישט קיין בשמים נעגלעך מען ניצט הדסים.


דער אייבערשטער זאל העלפן מיר זאלן שוין זוכה זיין צו (פסחים קטז:): "וְנֹאכַל שָׁם מִן הַזְּבָחִים וּמִן הַפְּסָחִים"; און צו (מיכה ז, טו): "כִּימֵי צֵאתְךָ מֵאֶרֶץ מִצְרָיִם אַרְאֶנּוּ נִפְלָאוֹת", אמן.


 

#66 - א זאך וואס זוכט שלעכטס ביי א איד, דארף מען פארברענען
מדות טובות, בין אדם לחבירו, פסח

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת צו, ו' ניסן, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


רבי נתן האט געזאגט פאר זיין תלמיד רבי נחמן טולטשינער זכרונו לברכה: "ווען איך זע שלעכטס ביי אנדערע, אדער האב איך זיך נאכנישט מתבודד געווען, אדער האב איך זיך נישט גענוג מתבודד געווען; וואלט איך זיך מתבודד געווען וואלט איך נישט געזען קיין שלעכטס ביי יענעם".


קוק דעם לשון אין סיפורי מעשיות (מעשה יב), ווען דער גיבור האט זיי געפירט ביי די קאך, זיי האבן שוין זוכה געווען צו שפירן די ליכטיגקייט פון צדיק, נאכדעם ווען ער האט זיי אוועקגעפירט פון דארט האבן זיי אנגעהויבן שרייען: "עס שטינקט!" האט זיי דער גיבור געזאגט: "איר זעט דאך אז עס איז גארנישט פארהאנען קיים שום זאך וואס זאל שטינקען, מוז בוודאי זיין אז איר אליינס שטינקט"; די ווערטער דארף אונז אויפשאקלען און אויפטרייסלען, מוז זיין אז מיר דארפן תשובה טון, מיר דארפן גיין שרייען צום אייבערשטן, ביז מיר וועלן קענען יעדן דערליידן.


בעט דעם אייבערשטן זאלסט נישט זוכן שלעכטס ביי אנדערע, נישט זוכן דאס שלעכטס ביי אידישע קינדער. דער הייליגן בעלזער רב זכותו יגן עלינו זאגט א טעם, פארוואס פארברענט מען ביי שריפת חמץ די לעכט וואס מען האט דערמיט בודק חמץ געווען? און אויך די פעדער און לעפל, זיי זענען דאך נישט קיין חמץ? נאר א זאך וואס זוכט שלעכטס ביי א איד - דארף מען פארברענען, ודברי פי חכם חן.


דער אייבערשטער זאל העלפן מיר זאלן שוין זוכה זיין צו (פסחים קטז:): "וְנֹאכַל שָׁם מִן הַזְּבָחִים וּמִן הַפְּסָחִים"; און צו (מיכה ז, טו): "כִּימֵי צֵאתְךָ מֵאֶרֶץ מִצְרָיִם אַרְאֶנּוּ נִפְלָאוֹת", אמן.