שאלה אין קורצן ענין
#26 - איך האב א גוטע ביזנעס, פארוואס וואקסן מיינע חובות כסדר?
חובות, פרנסה, הדרכות

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


איך האב א ביזנעס און עס פארדינט שיין ברוך ה', אבער מיינע חובות האלטן אין איין וואקסן ווייל איך קען נישט געהעריג קאנטראלירן וויאזוי צו נוצן די געלט, וואס צו באצאלן פריער און וואס שפעטער. כ'האב שוין פרובירט אסאך מאל זיך מסדר צו זיין, אבער ס'העלפט נאר פאר א קליינע צייט און נאכדעם פאלט אלעס צוריק.


ווי אזוי געב איך זיך א עצה?


יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום א' פרשת בשלח, י"א שבט, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


פארליר זיך נישט, יעדע ביזנעס האט שווערע טעג; מען טאר זיך נישט פארלירן, בלייב שטארק וועסטו מצליח זיין.


מען קען האבן הצלחה נאר אויב מען וויל מצליח זיין, אז מען האט א רצון קען מען זייער שיין מצליח זיין; אלעס ווענדט זיך אינעם ווילן פונעם מענטש, "רצון ברעכט אייזן"; וואס א מענטש וויל מיט א שטארקייט וועט ער באקומען - סיי ברוחניות און סיי בגשמיות.


מיר זאגן דריי מאל א טאג ביים דאווענען (תהלים קמה, טז): "פּוֹתֵחַ אֶת יָדֶךָ וּמַשְׂבִּיעַ לְכָל חַי רָצוֹן", דער אייבערשטער עפנט זיינע הענט און געבט פאר אלעמען א רצון; לכאורה, ווי קומט דא אריין רצון? מיר דארפן דאך עסן, עס וואלט ענדערש געדארפט שטיין: "פּוֹתֵחַ אֶת יָדֶךָ, וּמַשְׂבִּיעַ לְכָל חַי 'מָזוֹן'"... זאגט מוהרא"ש, דערפאר שטייט "רָצוֹן", ווייל אויב א מענטש האט א רצון וועט אים דער אייבערשטער העלפן מיט וואס ער דארף; ער וועט האבן 'מָזוֹן' און אלעס וואס ער וויל, ווייל אלעס ווענדט זיך אין די ווילן.


נעם דיר א בוכהאלטער, ער זאל מסדר זיין די געלט, וואו עס זאל גיין; א בוכהאלטער איז זייער א וויכטיגע זאך אין א ביזנעס, דער בוכהאלטער זעט וויפיל געלט עס קומט אריין, וואס די הוצאות זענען און וואס זענען די הכנסות, וואס איז וויכטיג און וואס איז נישט אזוי וויכטיג; אזוי וועסטו מצליח זיין.


 

#25 - ווי אזוי פירט מען זיך אינעם טאג וואס מ'ווערט בר מצוה?
סיפורי צדיקים, הדרכות, בר מצוה

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


איך גיי ברוך ה' בר מצוה ווערן בקרוב, איך וויל וויסן וואס מ'האט זיך געפירט ביי אנשי שלומינו צו טון אין דעם הייליגן טאג.


יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום א' פרשת וישב, כ' כסליו, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


דער הייליגער רבי האט דערציילט (שבחי הר"ן, סימן ג), ווען ער האט בר מצוה געהאט איז געקומען דער הייליגער צדיק רבי משה חיים אפרים פון סידילקוב זכותו יגן עלינו - בעל מחבר ספר דגל מחנה אפרים, ער איז געווען דעם רבינ'ס פעטער. ער האט געבענטשט דעם רבי'ן און אים געזאגט דעם פסוק (תהלים ב, ז): "אֲנִי הַיּוֹם יְלִדְתִּיךָ", דאס גייט ארויף אויפ'ן טאג וואס מען ווערט בר מצוה.


אזוי ווי דער הייליגער זוהר זאגט (פרשת משפטים, דף צח.): "הַהוּא דְּזָכֵי לִתְלֵיסַר שְׁנִין וּלְהָלְאָה, אִקְרֵי 'בֵּן' לִכְּנֶסֶת יִשְׂרָאֵל", פון ווען מען ווערט דרייצן יאר ווערט מען אנגערופן א קינד פונעם אייבערשטן, "כַּד מָטָה דָּוִד לִתְלֵיסַר שְׁנִין, וְזָכָה בְּהַהוּא יוֹמָא דְּעָאל לְאַרְבֵּיסָר", ווען דוד המלך איז אלט געווארן דרייצן יאר האט ער געזאגט דעם פסוק "ה' אָמַר אֵלַי בְּנִי אַתָּה, אֲנִי הַיּוֹם יְלִדְתִּיךָ", דער אייבערשטער זאגט מיר, מיין קינד היינט האב איך דיר געבוירן, "מַאי טַעְמָא", וואס איז דער טעם אז עס ווערט גערעכנט ווי מען ווערט געבוירן ביי די דרייצן יאר? "דְּהָא מִקַּדְמָת דְּנָא לָא הֲוָה לֵיהּ בְּרָא, וְלָא שָׁרָאת עָלֵיהּ נִשְׁמְתָא עִלָּאָה, דְּהָא בִּשְׁנֵי עָרְלָה הֲוָה", ווייל פאר די דרייצן יאר האט ער נישט געהאט קיין הייליגע נשמה, פאר די דרייצן יאר ווערט גערעכנט אזוי ווי ערלה, "וּבְגִין כָּךְ אֲנִי הַיּוֹם יְלִדְתִּיךָ, הַיּוֹם וַדַּאי יְלִדְתִּיךָ", דערפאר ווערט גערעכנט ווי מען ווערט דעמאלט געבוירן.


דער רבי האט שפעטער דערציילט אז די ווערטער וואס זיין גרויסער פעטער, דער הייליגער דגל מחנה אפרים זכותו יגן עלינו האט אים דעמאלט געזאגט איז ביי אים געווען אזוי טייער, ממש ווי איינער טרעפט א גרויסער אוצר; ער האט געהאט פון די ווערטער גרויס חיזוק, ער האט פארשטאנען אז עס איז א גוטע צייט אנצוהייבן פונדאסניי דינען דעם אייבערשטן; אז דער אייבערשטער זאגט דעם בר מצוה בחור: "איך האב דיר היינט געבוירן, דו ביסט מיין קינד".


מוהרא"ש האט דערציילט (רגעי מוהרא"ש, סעיף קטן י) אז פאר זיין בר מצוה האט אים זיין מאמע עליה השלום גענומען צום הייליגן בעלזער רב זכותו יגן עלינו נעמען א ברכה, ער האט געבענטשט מוהרא"ש און אים אנגעזאגט דריי זאכן: א - ער זאל נישט רעדן מיט די תפילין; ב - ער זאל זיך נישט ארום דרייען ביים דאווענען; ג - ער זאל זייער אכטונג געבן אויף א גוף נקי (ער האט אים געזאגט בזה הלשון: "ווען מען רייניגט זיך דארף מען נוצן אסאך פאפיר"; ער האט איבער געזאגט אפאר מאל "אסאך פאפיר"), און ער האט אויסגעפירט: "אויב דו וועסט דאס מקיים זיין וועסטו אויסוואקסן א גדול בישראל".


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט אויסוואקסן א גרויסער ערליכער איד, זאלסט זיין דבוק אין צדיקים דיין גאנץ לעבן.

#24 - ווי אזוי קען מען באקומען א קלארע הדרכה ווי אזוי צו פירן א שטוב?
שלום בית, תפילות אויף אידיש, הדרכות

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


איך בין א אינגערמאן, נישט לאנג נאך די חתונה, און איך זע אז אסאך מענטשן האבן שאלות איבער ווי אזוי זיך צו פירן אינדערהיים, אבער דער ראש ישיבה שליט"א ענטפערט נישט קלאר נאר ברמז וועגן צניעות. דער אמת איז אבער אז ס'וואלט יא געדארפט זיין א וועג ווי אזוי צו באקומען א קלארע הדרכה, וואס יא און וואס נישט, איז מיין שאלה ווי אזוי מען קען דאס באקומען.


יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת וירא, ט"ו מר-חשון, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר.


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


די וועג ווי אזוי צו פירן א אידישע לעבן דארף זיין געבויט אויף די תורה; לערען אסאך גמרא - וועסטו זען ווי אזוי די הייליגע תנאים און אמוראים האבן געלעבט מיט די ווייב. הער נישט אויס קיין מדריכים וואס זענען מדריך חתנים און כלות קעגן די תורה; זיי לערנען פרישות רחמנא לצלן. פרישות איז קעגן די תורה, פרישות איז אן עצה אראפצואווארפן אין עבירות, אנטלויף פון די וואס לערנען קעגן די תורה.


אין ברסלב איז געווען זייער א גרויסער צדיק, הרב הקדוש רבי אברהם בן רבי נחמן מטולטשין זכרונו לברכה (בעל מחבר ספר "באור הלקוטים"), א העכערער סארט מענטש. ער פאר זיך איז געווען אפגעשיידט פון די וועלט, מיט דעם אלעם ווען מען פלעגט אים בעטן הדרכות בענינים של בינו לבינה וכו', פלעגט ער שטענדיג זאגן: "קִינְדֶערְלֶעךְ, הִיט אַייךְ פוּן כְּרִיתוּת"; דאס הייסט מען זאל זיך אכטונג געבן אין הלכות טהרה, מען זאל חזר'ן הלכות טהרה צו וויסן נישט נכשל צו ווערן אין קיין שום הלכה, אבער ווען מען מעג, מעג מען אלעס וכו', און מען זאל זיך נישט מבלבל זיין פון קיין שום זאך אויף די וועלט.


בעט דעם אייבערשטן ער זאל דיר ווייזן ווי אזוי זיך צו פירן, וואס צו טון; שריי צום אייבערשטן די ווערטער וואס דוד המלך האט געשריגן און געבעטן (תהלים פו, יא): "הוֹרֵנִי ה' דַּרְכֶּךָ", לערן מיר אייבערשטער דעם וועג, "אֲהַלֵּךְ בַּאֲמִתֶּךָ", איך זאל גיין מיט די אמת'ע וועג, "יַחֵד לְבָבִי לְיִרְאָה שְׁמֶךָ", מאך מיין הארץ זאל נאר גיין מיט דיר אייבערשטער; בעט דעם אייבערשטן (שם קיט, לה): "הַדְרִיכֵנִי בִּנְתִיב מִצְוֹתֶיךָ", העלף מיר אייבערשטער איך זאל גיין אין די וועג פון די תורה, "כִּי בוֹ חָפָצְתִּי", נאר דאס איז מיין ווילן.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#23 - ווי אזוי נעמט מען דעם קערפער פאר א וועגווייזער?
חינוך הילדים, רפואה, תפילות אויף אידיש, תפילה והתבודדות, הדרכות

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


איך בין א פרוי, א מאמע פון קינדער, און איך נוץ מיין קערפער פאר מיין וועג ווייזער, ווען איך לייג זיך אריין אין מיין קערפער קען איך וויסן וואו איך האלט אויף דער וועלט ברוחניות און בגשמיות, און איך קען שפירן ווען עפעס איז יא גערעכט אדער נישט גערעכט.


אלס מיידל האב איך דאס נישט געקענט טון אזוי גוט, ווייל ווען איך האב זיך אריינגעלייגט אין מיין קערפער האב איך נישט געוואוסט געהעריג ווי אזוי עס צו באלאנצירן. יעצט אז איך בין שוין א מאמע פון טעכטער, האב איך זייער געוואלט אז מיינע טעכטער זאלן אויפוואקסן מיט די מתנה פון זייער קערפער, אבער זיי זאלן יא זיין באלאנצירט, זיי זאלן נישט שפירן ווי זיי זענען האלב און ווערן קלעבעדיג צו סיי וואס.


מיין שאלה איז אויב ס'איז דא א וועג פאר א מיידל זיך אויך צו קענען אריינלייגן אין איר קערפער, אדער קען מען דאס טון נאר נאך די חתונה?


יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת בראשית, כ"ה תשרי, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד ...


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


זייט מיר מוחל, איך פארשטיי נישט קיין איין ווארט וואס איר שרייבט, איך ווייס נישט אויב איר פארשטייט יא וואס איר שרייבט.


אידישע קינדער האבן א וועג ווייזער - די הייליגע תורה. די הייליגע חכמים זאגן (בראשית רבה א, א) אויפ'ן פסוק (משלי ח, ל): "וָאֶהְיֶה אֶצְלוֹ אָמוֹן וָאֶהְיֶה שַׁעֲשֻׁעִים יוֹם יוֹם", ווען דער אייבערשטער האט געוואלט באשאפן די וועלט האט ער גענומען די תורה און געקוקט אין די תורה, אזוי ווי אן ארכיטעקט וואס גייט בויען א בנין נעמט ער אפיר דעם בלו-פרינט און קוקט דערין ווי אזוי צו בויען, "כַּךְ הָיָה הַקָּדוֹשׁ בָּרוּךְ הוּא מַבִּיט בַּתּוֹרָה וּבוֹרֵא אֶת הָעוֹלָם", אזוי האט דער אייבערשטער געטון, ער האט געקוקט אין די תורה און אזוי באשאפן די וועלט.


א איד פירט זיך ווי די תורה זאגט מען זאל זיך פירן; דאס איז אונזער אורים ותמים, דאס איז אונזער וועג ווייזער. מוהרא"ש דערציילט פונעם חזון איש זכותו יגן עלינו, מען האט אים געפרעגט אויב היינטיגע טעג איז דא די אורים ותומים, האט ער געזאגט: "מיין אורים ותומים איז דער שולחן ערוך; ווען איך דארף וויסן ווי אזוי זיך צו פירן קוק איך אין שלחן ערוך".


וואס האבן אונזערע עלטערן געטון ווען זיי האבן געוואלט וויסן ווי אזוי זיך צו פירן? וואס האבן די צדיקים פון אלע דורות געטון ווען זיי האבן נישט געוואוסט ווי אזוי זיך צו פירן? זיי האבן געבעטן דעם אייבערשטן: "'אתה חונן לאדם דעת', דו רבונו של עולם געבסט שכל פאר אלע מענטשן, 'ומלמד לאנוש בינה, דו געבסט פארשטאנד פאר אלעמען, בעט איך דיר רבונו של עולם, 'חננו מאתך חכמה בינה ודעת', געב מיר שכל איך זאל וויסן ווי אזוי זיך צו פירן".


די הייליגע חכמים זאגן (ויקרא רבה ל, ג): "בַּדּוֹרוֹת הַלָּלוּ שֶׁאֵין לָהֶם לֹא מֶלֶךְ וְלֹא נָבִיא, לֹא כֹהֵן וְלֹא אוּרִים וְתֻמִּים, וְאֵין לָהֶם אֶלָּא תְּפִלָּה זוֹ בִּלְבָד", אין אונזערע דורות ווען מיר זענען אין גלות, אן קיין קעניג, אן קיין נביא, אן קיין כהן גדול און אן קיין אורים ותומים, "אָמַר דָּוִד לִפְנֵי הַקָּדוֹשׁ בָּרוּךְ הוּא", האט דוד המלך געבעטן דעם אייבערשטן פאר אונז, "רִבּוֹנוֹ שֶׁל עוֹלָם אַל תִּבְזֶה אֶת תְּפִלָּתָם", רבונו של עולם נעם אן זייערע תפילות.


אז איר ווילט געבן א גוטע וועג פאר אייערע טעכטער ווי אזוי זיי זאלן זיך פירן, לערנט זיי אויס די עצה וואס דער רבי האט אונז געלערנט, לערנט זיי אויס אז ווען זיי ווילן וויסן ווי אזוי זיך צו פירן זאלן זיי דאס איבער רעדן מיט'ן אייבערשטן, זיי זאלן זיך מתבודד זיין; רעדן צום אייבערשטן אויף זייער אייגענע שפראך און פרעגן דעם אייבערשטן, אזוי ווי מען רעדט צו א גוטער פריינט, דורכדעם וועלן זיי וויסן ווי אזוי זיך צו פירן. אזוי זאלן זיי טון אין יעדע פרט אין לעבן, ווען מען ווייסט נישט וואס צו טון אדער מען דארף א ישועה.


אז איר וועט רעדן צום אייבערשטן וועט איר פטור ווערן פון אלע אייערע דמיונות.

#22 - ווי אזוי פירט מען זיך אינדערהיים?
שלום בית, תפילות אויף אידיש, תפילה והתבודדות, הדרכות

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


איך וויל זיך באדאנקען אויב די ענטפער וואס דער ראש ישיבה שליט"א האט מיר געשריבן אויף מיין שאלה ווי אזוי איך קען מאכן מיין ווייב מער אינטערעסירט אין מיר. איך בין אלעמאל געווען צעמישט ווייל ביים רבי'ן האט מען דאך נישט געהאלטן פון פרישות, און דאס האט מיר געמאכט טראכטן אז מ'דארף כסדר נאכלויפן די ווייב, און יעצט איז מיר דאס קלאר געווארן ברוך ה'.


איך האב געוואלט בעטן אויב דער ראש ישיבה שליט"א קען ביטע שרייבן מער אויף די נקודה ווי ווייט מעגליך.


יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת וזאת הברכה, י"א תשרי, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר.


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


עס איז נישט שייך צו שרייבן איבער זאכן צווישן מאן און ווייב מפני הצניעות, איך וועל דיר שרייבן ברמיזה.


נאכלויפן די ווייב טאג און נאכט וכו' איז נישט די וועג אויפצובויען שלום בית, מיט דעם ווערט מען נישט קיין גוטער מאן; נישט דאס מיינט געבן ליבשאפט, דאס איז פארקערט פון געבן ליבשאפט.


ליב האבן א צווייטן איז ווען מען גייט ארויס פון די אייגענע וועג פאר יענעם; אז דער מאן זארגט פאר זיין ווייב אויף זאכן וואס ער האט נישט קיין באזונדערע הנאה דערין - דאס מיינט געבן ליבשאפט. ווען ביידע, סיי דער מאן און סיי די ווייב - גייען ארויס פון זייער לעבן פאר'ן צווייטן, מען טוט יענעמ'ס ווילן אפילו ווען מען וואלט אנדערש געוואלט - אזא פארפאלק האבן שלום בית, דאס איז א גליקליכע קאפל.


דאס וואס מען רעדט אזויפיל אין היכל הקודש אז מען זאל נישט לעבן מיט חומרות ופרושות, מיינט מען נישט צו זאגן מען זאל נאכלויפן די ווייב וכו'; פארקערט, אז מען לויפט נאך די ווייב וכו' ווערט מען ביליג אין אירע אויגן, מען פארלירט דאס חשיבות, מען ווערט אויס מאן וכו'; זי הייבט אן שאפן אויף אים אזוי ווי א האר שאפט אויף זיינע קנעכט.


דאס איז נישט קיין סתירה וואס מוהרא"ש האט דערציילט, אז דער רבי האט געזאגט פאר איינעם וואס האט געבעטן דעם רבי'ן זאל אים זאגן וויפיל וכו'; יענעמס ווייב האט געהייסן חוה, און דער רבי האט אים געזאגט: "עס שטייט דאך (תהלים יט, ג): וְלַיְלָה לְּלַיְלָה - יְ'חַוֶּה", דאס מיינט מען נישט צו זאגן מען זאל נאכלויפן און מוטשען די ווייב; אך און וויי פאר דעם וואס לויפט נאך די ווייב, דער ווערט זייער ביליג וכו'.


אז דו ווילסט זיין א גוטער מאן זאלסטו אכטונג געבן צו רעדן שיין צו דיין ווייב; זאלסט האבן שטארקע נערוון זיך נישט צו פארלירן ווען זאכן גייען פארקערט פון דיין ווילן. ווען דיין ווייב איז איבערגעשטרענגט, זי פארלירט זיך און רעדט נישט אזוי שיין, זאלסטו זיין שטארק ביי דיר נישט צו ענטפערן, איר נישט וויי טון, נאר ווייטער שיין רעדן - דאס וועט מאכן דו זאלסט זיין א גוטער מאן.


אויך זאלסטו קיינמאל נישט רעדן אויף איר משפחה; אפילו דיין ווייב וועט אליינס חוזק מאכן פון אירע עלטערן - זאלסטו נישט מיט לאכן, דו זאלסט איר אויסהערן און שווייגן. ווייל קיינער וויל נישט הערן ווי מען מאכט חוזק און מען מאכט אוועק זיין משפחה; פון א פרעמדן וויל מען דאס נישט הערן.


בעט דעם אייבערשטן זאלסט וויסן וואס מיינט געבן, וואס מיינט זיין א גוטער מאן און וואס מיינט נאכלויפן; זאג פאר'ן אייבערשטן: "הייליגער באשעפער איך ווייס גארנישט, איך ווייס נישט ווי אזוי מען לעבט א גוטע ערליכע לעבן, איך ווייס נישט וואס מיינט נאכלויפן די ווייב, איך ווייס נישט וואס מיינט זיין א גוטער מאן, העלף מיר איך זאל וויסן ווי אזוי זיך צו פירן, העלף מיר איך זאל האבן א גוטע שלום בית".


בעטן דעם אייבערשטן איז די עצה פאר אלע עצות; דאס איז די עצה ווען מען האט נישט קיין עצה, ווען מען ווייסט נישט ווי אזוי זיך צו פירן. דער רבי האט אמאל געהערט ווי איינער דאווענט מעריב און ער כאפט אפ די ווערטער: "וְתַקְּנֵנוּ בְּעֵצָה טוֹבָה מִלְּפָנֶיךָ", האט דער רבי געזאגט (שיחות הר"ן, סימן רלח): "די ווערטער וְתַקְּנֵנוּ בְּעֵצָה טוֹבָה מִלְּפָנֶיךָ, דארף מען דאך זאגן מיט גרויס כוונה, דאס איז זייער א חשוב'ע תפילה"; ווייל דער עיקר פראבלעם איז אז מען ווייסט נישט וואס צו טון, מען האט אויף יעדע זאך ספיקות צי מען זאל טון אזוי צי אזוי, דארף מען אסאך בעטן דעם אייבערשטן: "וְתַקְּנֵנוּ בְּעֵצָה טוֹבָה מִלְּפָנֶיךָ, רבונו של עולם געב מיר א גוטע עצה איך זאל וויסן ווי אזוי זיך צו פירן"; אזוי זאלסטו טון, אז דו קענסט זיך נישט קיין עצה געבן זאלסטו טון די עצה פון התבודדות.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#21 - קענט איר מיר געבן הדרכות אויף מיין חתונה?
שלום בית, חתונה, הדרכות

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


איך בין פול מיט הכרת הטוב צום ראש ישיבה שליט"א פאר אלע חיזוק וואס איך באקום כסדר, און דערפאר וויל איך אייך מיטטיילן מיט מיין שמחה, אז איך גיי ברוך ה' חתונה האבן די קומענדיגע וואך.


איך האב אסאך געהערט פונעם ראש ישיבה שליט"א, איבער די מדריכים פאר חתנים אז זיי לערנען נישט אויס ווי עס דארף צו זיין, מיין מדריך האט מיר געזאגט אז מ'מעג טאקע לעבן און פארברענגען מיט די ווייב לויט די הלכה, אבער ס'איז קיין חסידישע זאך. האב איך געוואלט פרעגן אויב דאס איז טאקע אמת.


אפשר קען דער ראש ישיבה שליט"א מיר געבן עפעס הדרכות צו מיין חתונה.


א גרויסן יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת חקת-בלק, ז' תמוז, שנת תש"פ לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר.


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


דו ווייסט אוודאי אז 'שלום בית' איז ביים רבי'ן געווען א יסוד היסודות. דער רבי האט זייער אסאך גערעדט צו אונז פון שלום בית און אונז זייער מזהיר געווען מיר זאלן זיך נישט קריגן מיט די ווייב (שיחות הר"ן, סימן רסד); דעריבער זאלסטו זייער אכטונג געבן זיך נישט צו טענה'ען מיט דיין ווייב, זאלסט איר שטענדיג געבן גערעכט און דו זאלסט איר געבן געלט זי זאל קענען קויפן פאר זיך וואס זי דארף.


רבי חיים ויטאל זכותו יגן עלינו שרייבט (שער המצוות, פרשת עקב): "רָאִיתִי לְמוֹרִי זִכְרוֹנוֹ לִבְרָכָה שֶׁלֹא הָיָה חוֹשֵׁשׁ בְּעַצְמוֹ לְהִתְכַבֵּד בְּמַלְבּוּשִׁים נָאִים יוֹתֵר מִדֵּי", איך האב געזען ביי מיין רבי דער הייליגער אריז"ל, אז ווען עס איז געקומען צו קויפן קליידער פאר זיך האט ער נישט געקויפט קיין טייערע קליידער, "גַּם בְּמַאֲכָלוֹ הָיָה אוֹכֵל דָּבָר מוּעָט מְּאֹד", אויך ביי עסן - ווען עס האט זיך גערעדט פאר זיך - האט ער נישט געגעסן קיין סאך, ער פלעגט עסן זייער ווייניג, "אֲבָל בְּמַלְבּוּשֵׁי אִשְׁתּוֹ הָיָה זָהִיר מְּאֹד לְכַבְּדָהּ וּלְהַלְבִּישָׁהּ", אבער ווען עס איז געקומען צו זיין ווייב האט ער זייער אכטונג געגעבן איר צו מכבד זיין מיט שיינע קליידער, "וְהָיָה מַפִּיק כָּל רְצוֹנָהּ אַף אִם לֹא הָיְתָה יָדוֹ מַשֶּׂגֶת כָּל כָּךְ", ער האט איר צופרידן געשטעלט דאס מערסטע וואס ער האט געקענט, אפילו ער האט נישט געהאט קיין געלט דאס צו קענען טון.


אז דו וועסט נישט זיין קארג, דו וועסט איר געבן וואס זי דארף און דו וועסט זיך קיינמאל נישט מתווכח זיין - וועסטו האבן א זיס לעבן.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


 

#20 - וואס איז יא די ריכטיגע וועג צו לערנען מיט חתנים?
הלכה, חתן, הדרכות

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


צום ערשט א גרויסן יישר כח פאר אלע חיזוק וואס איך באקום פון אייך, דער אייבערשטער זאל אייך באצאלן בכפל כפלים.


איך האב געהערט א שיעור ווי איר רעדט זייער שארף קעגן די חתן מדריכים. איך האב געהאט א שטארקע חשק צו ווערן א חתן מדריך, אפשר קען דער ראש ישיבה שליט"א געבן א שיעור פאר חתן מדריכים, און אויסלערנען וואס איז יא די ריכטיגע וועג ווי אזוי צו לערנען מיט חתנים?


יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת נשא ב', ט' סיון, שנת תש"פ לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר.


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


ווען מוהרא"ש האט מיר געבעטן איך זאל לערנען מיט חתנים - זיי אנגרייטן פאר'ן לעבן, האב איך געפרעגט מוהרא"ש: "איך דארף דאך האבן הדרכה צו וויסן וואס צו לערנען מיט זיי", האט מוהרא"ש מיר געזאגט: "איך געב דיר הדרכה, זאלסט לערנען מיט חתנים וואס שטייט אין שלחן ערוך און חס ושלום צולייגן אדער אראפנעמען פון דעם".


דאס זעלבע איז ביי דיר; אז דו ווילסט לערנען מיט חתנים - זיי אנגרייטן פאר'ן לעבן זאלסטו מיט זיי לערנען וואס שטייט אין שלחן ערוך און חס ושלום צולייגן אדער אראפנעמען פון דעם, ווייל אז מען נעמט אראפ פון שלחן ערוך אדער מען לייגט צו - איז דאס גורם אז מען זאל אפלאזן די וועג פון די תורה.


זאלסט נישט לערנען מיט זיי קיין חומרות ופרישות ווייל דאס איז גורם אז מען זאל אלעס אפלאזן השם ישמרינו; דער הייליגער ווילנער גאון זכותו יגן עלינו זאגט: "אז מען לייגט צו צום שלחן ערוך ווערט מען א פורק עול; דער אייבערשטער האט אונז געגעבן תרי"ג מצוות, איינמאל מען לייגט צו נאך איין זאך, ווערט פון תרי"ג מצוות תרי"ד - תָּרִיד, דאס איז מרומז אינעם פסוק וואס שטייט (בראשית כז, מ): 'וְהָיָה כַּאֲשֶׁר 'תָּרִיד' - וּפָרַקְתָּ עֻלּוֹ', אז מען לייגט צו ווערט מען א פורק עול".


ליידער זענען דא חתנים מדריכים וואס לערנען מיט חתנים פאלשע לימודים, מען לערנט אויס עבודות און פרישות וכו', וכו'; דאס איז גורם אז אינגעלייט זאלן זיך צעטיילן, עס ווערן פון דעם גט'ן, און נאכדעם פאלט מען אראפ אין עבירות רחמנא לצלן. אז דו ווילסט לערנען מיט חתנים זאלסטו לערנען מיט זיי די וועג פון די תורה, זאלסט גארנישט צולייגן צום שלחן ערוך, ווייל ביים רבי'ן איז געווען נאר וואס דער שלחן ערוך זאגט, און ווער עס לייגט צו צום שלחן ערוך, ער וויל זיין פרומער פון די תורה - איז אזוי ווי דער נחש הקדמוני, וואס קודם לייגט מען צו צום ציווי וואס דער אייבערשטער האט געזאגט (בראשית ג, ג): "לֹא תֹאכְלוּ מִמֶּנּוּ", דער אייבערשטער האט געזאגט מען זאל נישט עסן, און דער נחש האט געשטעלט א פנים ווי א 'פרומער' און צוגעלייגט: 'לֹא תִגְּעוּ בּוֹ', און דערנאך אראפ געווארפן אדם וחוה, וואס פון דעם איז ארויסקומען אלע שלעכטס.


וואס דארף מען מער ווי זיין א פשוט'ער איד? עס איז דאך אזוי גוט אז מען לעבט מיט'ן אייבערשטן, מען לעבט מיט די תורה; דער רבי האט געזאגט (שיחות הר"ן, סימן קנד): "איך בין צוגעקומען צו אלע מיינע מדריגות נאר ווייל איך האב זיך געפירט בתמימות ובפשיטות".


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט מצליח זיין אין אלע דיינע וועגן.

#19 - ווי אזוי קענען מיר נעמען "היכל הקודש ברסלב" פאר אונזער וועגווייזער?
חסידות ברסלב, ספרי ברסלב, אשר בנחל, היכל הקודש, עצתו אמונה, הדרכות

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


ערשטנס א גרויסן יישר כח פאר אלע בריוו, ניגונים, און שיעורים, וועלכע האבן ממש אויפגעלאכטן אונזער שטוב, איך מיט מיין מאן האלטן אלעס מיט, און דאס געבט אונז א וועג אין לעבן, מיין מאן באשלאסן אז נאר אין היכל הקודש ברסלב איז דא דער ריכטיגער מהלך פאר א אידישע שטוב.


מיר האבן אבער אסאך ספיקות און שאלות ווי אזוי זיך צו פירן ביי אסאך זאכן, און מיר ווייסן נישט ווי אזוי אנצוקומען און צו קענען פרעגן אלע אונזערע שאלות. מיר ווילן וויסן ווי אזוי מיר קענען אנקומען צום ראש ישיבה שליט"א אונז צו פירן אויפ'ן ריכטיגן וועג.


יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום א' פרשת תצוה, ה' אדר, שנת תש"פ לפרט קטן


 


מרת ... תחי'.


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


וויסן זאלט איר אז נאר דורכ'ן לערנען דעם רבינ'ס ספרים קען מען האבן א שייכות מיט'ן רבי'ן. דער הייליגער רבי זאגט (ליקוטי מוהר"ן חלק א', סימן קצב): "פָּנָיו שִׂכְלוֹ וְנִשְׁמָתוֹ נִמְצָאִים בְּתוֹךְ סִפְרוֹ", די פנים, שכל און נשמה פונעם צדיק געפונט זיך אין זיינע ספרים; אז מען לערנט דעם רבינ'ס ספרים האט מען א גלייכן וועג אין לעבן, ווייל אלע רפואות, עצות און סגולות ליגן אין רבינ'ס תורות, אין ליקוטי מוהר"ן.


דער הייליגער רבי האט געזאגט (חיי מוהר"ן, סימן שמט): "שֶׁיְּכוֹלִין לִהְיוֹת נַעֲשֶׂה בַּעַל תְּשׁוּבָה גָּמוּר עַל יְדֵי לִמּוּד הַסֵּפֶר שֶׁלּוֹ", אז מען קען ווערן אן אמת'ער בעל תשובה אז מען לערנט זיין ספר, ליקוטי מוהר"ן, "וְאָמַר, שֶׁמִּי שֶׁיֵּשֵׁב וְיַעֲסֹק בִּסְפָרָיו רַק בְּלִי קִנְטוּר וְנִצָּחוֹן, וְיִסְתַּכֵּל בּוֹ בֶּאֱמֶת, אָז בְּוַדַּאי יִהְיוּ נִבְקָעִין אֶצְלוֹ כָּל גִּידֵי קַשְׁיוּת לְבָבוֹ", וְאָמַר בְּזוּ הַלָּשׁוֹן: "סֶע וֶועט אִים אַלֶע אָדֶערְן טְרֶענֶען"; ווער עס וועט לערנען זיין ספר מיט אן אמת וועט זיך אים עפענען אלע פארשטאפטע אָדערן, ער וועט ווערן אן ערליכער איד.


אזוי אויך אז מען לערנט דעם ספר "אשר בנחל" וואס מוהרא"ש האט געשריבן, זיבעציג טויזנט בריוו, קען מען זען די גלייכע וועג אין לעבן; מען ווייסט ביי יעדע זאך ווי אזוי זיך צו פירן, ווער עס האט א פראגע קען זען אין אשר בנחל קלארע תשובות ווי אזוי זיך צו פירן. מוהרא"ש האט געזאגט אז יעדער וואס האט א שאלה זאל עפענען אן "אשר בנחל" וואו ער וועט טרעפן א תשובה; דאס איז בדוק ומנוסה.


אויך זאלט איר זיך מאכן א שיעור אין ספר "עצתו אמונה"; יעדער בריוו איז שכל פאר'ן לעבן, יעדע בריוו איז שייך פאר יעדן מענטש, פון יעדע בריוו קען מען ארויסנעמען נאך שכל פאר'ן לעבן. מאכט זיך א שיעור דערין, יעדן טאג זאלט איר לערנען אפאר בריוו, אלע ספיקות און שאלות וועלן אייך פארענטפערט ווערן; אלעס וואס שטייט אין די בריוו איז גענומען פון מוהרא"ש, פון ספר אשר בנחל, עס איז געשריבן אויף א שפראך פאר'ן היינטיגן דור.


נאר אזוי וועט איר האבן שייכות מיט היכל הקודש, אזוי ווי מוהרא"ש האט אמאל געזאגט פאר איינעם וואס האט זיך געשטופט דוקא אנצוכאפן מוהרא"ש'ס האנט ביים טאנצן: "דו ווילסט מיר אנכאפן? לערן אשר בנחל, אזוי וועסטו מיר אנכאפן".


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט מצליח זיין אין אלע ענינים.

#18 - קענט איר מיר געבן הדרכה צו מיין חתונה?
שלום בית, חתן, הדרכות

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


דא שרייבט א בחור פון ארץ ישראל וואס הערט אויס אלע שיעורים, און דאס געבט מיר חיזוק אנצוגיין אין לעבן, און איך האב שוין עטליכע מאל געענדיגט ששה סדרי משנה.


איך בין ברוך ה' א חתן געווארן, מיין חתונה איז אין צוויי חדשים ארום, און איך האב געוואלט באקומען הדרכות ווי אזוי צו צוצוגיין צו די חתונה.


א גרויסן יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת ויגש, ג' טבת, שנת תש"פ לפרט קטן


 


לכבוד החתן ... נרו יאיר.


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


דער יסוד היסודות פון שלום בית איז צו זיין אפן איינער מיט'ן צווייטן; אויב עפעס טוט וויי דארף מען זיך אדורך רעדן איינער מיט'ן צווייטן. אויב מען רעדט נישט, אדער איינער האט מורא פונעם צווייטן צו רעדן איז דאס א חסרון אין שלום בית.


ביים רבי'ן איז שלום בית געווען א יסוד היסודות; דער רבי האט נישט געלאזט קומען צו אים אן א ווייב און דער רבי האט זייער מקפיד געווען אז מען זאל האלטן חשוב די ווייב, אזוי ווי עס ווערט געברענגט אין שיחות הר"ן (סימן רסד) אז דער רבי האט געבעטן מיר זאלן האלטן חשוב און רעדן שיין צו די ווייב; דער רבי האט געזאגט: "הַלֹא הַנָּשִׁים הֵם סוֹבְלִים צַעַר וְיִסּוּרִים גְּדוֹלִים מְאֹד מְאֹד מִיַּלְדֵיהֶם, צַעַר הָעִבּוּר וְהַלֵּידָה וְהַגִּידוּל, כַּאֲשֶׁר יָדוּעַ לַכֹּל עֹצֶם מַכְאוֹבָם וְצַעֲרָם וְיִסּוּרֵיהֶם, בְּכַמָּה אוֹפַנִים הַקָּשִׁים וּכְבֵדִים מְאֹד מְאֹד וְכוּ' וְכוּ'", די פרויען גייען אריבער אסאך יסורים און אסאך צער; צער העיבור, צער הלידה און צער פון מגדל זיין די קינדער וכו'.


דעריבער אז דו גייסט יעצט צו די חתונה, זאלסטו שטענדיג אכטונג געבן אויף דיין ווייב; זאלסט רעדן צו איר שיין און איר געבן אסאך גוטע ווערטער, קיינמאל נישט טענה'ן מיט איר; מוהרא"ש פלעגט אונז זייער אסאך זאגן: "מיט א ווייב טענה'ט מען נישט א ווייב איז אלץ גערעכט".


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט גיין צו דיין חתונה בשעה טובה ומוצלחת, זאלסט שטענדיג זוכן ווי דו קענסט אויפבויען דיין ווייב, איר געבן גוטע ווערטער, אזוי וועט זי טון שטענדיג דיין ווילן, אזוי ווי חכמינו זכרונם לברכה זאגן (סנהדרין כב:): "אֵין הָאִשָּׁה כּוֹרֶתֶת בְּרִית אֶלָּא לְמִי שֶׁעֲשָׂאָהּ כֵּלִי", א פרוי ווערט איינס מיט'ן מאן נאר אויב ער מאכט ער פאר א כלי; ווי מוהרא"ש איז דאס מסביר, אז אויב מען בויט אויף די ווייב, מען מאכט איר פאר א גאנצע כלי, מען הייבט איר אויף מיט גוטע ווערטער: "דו קענסט יא", "דו ביסט יא", "דו ביסט מיין לעבן", וכו' וכו' ווערט זי א געבויטע כלי און זי וועט ווערן איינס מיט דיר, ענקער שטוב וועט זיין א משכן, א פלאץ פאר השראת השכינה .

#17 - וואס טו איך אז מיין ווייב איז זייער פרום?
שלום בית, הדרכות

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


מיין ווייב איז זייער פרום, איך וויל וויסן וואס איך קען טון דערצו, ווייל איך האב שווערע נסיונות.


יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


ערב שבת קודש פרשת לך לך, י' חשון, שנת תש"פ לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר.


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


מען דארף זייער אכטונג געבן ביי וועם מען נעמט הדרכה ווי אזוי זיך צו פירן נאך די חתונה וכו'; זייער אסאך אינגעלייט און ווייבלעך מוטשען זיך נאך די חתונה וכו' נאכדעם וואס מען האט מיט זיי געלערנט חומרות און פרישות; דאס מאכט מען זאל זיך נישט פארשטיין און מען פאלט נאכדעם דורך אין ביטערע עבירות רחמנא לצלן.


מוהרא"ש איז געווען זייער ברוגז אויף די מדריכים און מדריכות וואס לערנען מיט חתנים און כלות פרישות מיט חומרות, אדער די וואס לערנען אויס הנהגות פון צדיקים שרפי מעלה פאר פשוטי עם - חתנים און כלות פשוט'ע מענטשן; מען דערשרעקט זיי מיט שרעקעדיגע עונשים: קראנקע קינדער, שטומע קינדער, בלינדע קינדער וכו' וכו' השם ישמרינו, דאס איז נישט אמת און איז אנקעגן די הלכה. חכמינו זכרונם לברכה זאגן בפירוש (נדרים כ:) אז מען פסק'נט נישט אזוי ווי די אלע עונשים, נאר מען פסק'נט אז מען וועט האבן געזונטע קינדער וכו'.


עס רייסט דאס הארץ ווען מען זעט אינגעלייט און ווייבלעך פאלן נעבעך אראפ אין עבירות, אלץ נאר ווייל מען האט זיי מדריך געווען מיט קרומע דיעות באיצטלותא דרבנן; פארפוילטע שיטות פון פארקרומטע מוחות וואס זעט אויס מיט א לשון פון אן עובד השם השם ישמרינו; ווען מען זאל זיי לערנען די הייליגע וועג פון די תורה וואלטן זיי נישט אראפגעפאלן אין שלעכטע זאכן.


קוק נישט אראפ דיין ווייב תחי', זי איז נישט שולדיג; זי וויל טון וואס דער אייבערשטער הייסט, זי וויל טון דעם רצון השם. זי מיינט אז וואס די כלה טיטשער האט איר איינגערעדט דאס איז רצון השם, בעט איך דיר זאלסט איר נישט אראפרייסן; מאך נישט חוזק פון איר, ווייל זי ווייסט נישט וואס איז הלכה און וואס איז חומרות ופרישות, קוק אויף איר מיט שעצונג אז זי איז פעלזן פעסט מיט אידישקייט.


איך וואלט דיר גע'עצה'ט זאלסט אריבער גיין מיט דיין ווייב צו אן ערליכער איד וואס פירט זיך על פי תורה און איז מדריך זיינע מענטשן על פי די הייליגע תורה, ער וועט ענק מדריך זיין ווי אזוי זיך צו פירן אן קיין חומרות און פרישות; ער וועט איר מסביר זיין ווי אזוי מען לעבט א אידישע לעבן, ווען זי וועט עס הערן פון אים וועט זי אפלאזן אלע חומרות און פרישות, וועט איר האבן א גוט לעבן.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט מצליח זיין אין אלע דיינע וועגן.


 

#16 - איך דארף הדרכה אויף מיין חתונה
חתונה, הדרכות

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


איך בין א חתן, דריי וואכן פאר מיין חתונה, און איך האב אסאך ספיקות ווי אזוי איך דארף זיך פירן אינדערהיים נאך די חתונה. פון איין זייט האב איך אסאך געהערט אז מ'דארף זיך האלטן מיט פרישות אינדערהיים, קדש עצמך במותר לך, אבער פון די אנדערע זייט פארשטיי איך פון די שיעורים און דרשות פונעם ראש ישיבה שליט"א אז א מענטש דארף זיך אליין גוט קענען, ער דארף וויסן וואו ער שטייט אויף דער וועלט, און לויט דעם זיך פירן אין שטוב.


איך וועל זיך זייער פרייען אויב דער ראש ישיבה שליט"א קען מיר קלארשטעלן ווי אזוי מ'דארף זיך צו פירן.


א גרויסן יישר כח פאר אלע חיזוק און עצות.


הערשל

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת ויצא, ד' כסליו, שנת תשע"ט לפרט קטן


 


לכבוד הערשל נרו יאיר.


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


עס איז נישט שייך צו שרייבן פון דברים שהצניעות יפה להם; אז דו ווילסט וויסן ווי אזוי זיך צו פירן זאלסטו נעמען דעם שלחן ערוך פאר דיין וועג ווייזער. מוהרא"ש פלעגט שטענדיג נאכזאגן פונעם חזון איש זכותו יגן עלינו אז ווען מען האט אים געפרעגט צי היינט איז דא די אורים ותומים, האט ער געענטפערט: "מיין אורים ותומים איז דער שולחן ערוך; ווען איך דארף וויסן ווי אזוי זיך צו פירן קוק איך אין שלחן ערוך".


"קַדֵּשׁ עַצְמְךָ" - זאגט מוהרא"ש - זאלסט זיך הייליגן און נישט טון קיין עבירות, ווי אזוי? "בַּמֻּתָּר לָךְ" – אז דו וועסט טון וואס דער תורה איז מתיר און זיך נישט פירן מיט קיין פרישות וועסטו זוכה זיין צו זיין הייליג און אפגעהיטן פון עבירות.


אנטלויף פון אלע מדריכים וואס לערנען הנהגות פון פרישות וכו'.

#15 - ווי אזוי קען איך באקומען די ריכטיגע הדרכה צו מיין חתונה?
חתונה, הדרכות

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


איך בין א חתן, איך וואוין אין ארץ ישראל, און מיין גאנצע לעבן איז נאר די שיעורים פונעם ראש ישיבה שליט"א. יעצט ווען איך האלט פאר די חתונה האב איך זייער מורא צוצוגיין צו די חתונה מיט חתן שיעורים פון א מדריך וואס לערנט נישט אזוי ווי דער ראש ישיבה שליט"א לערנט, איז דא עפעס א וועג ווי אזוי איך קען באקומען די ריכטיגע הדרכה פאר מיין חתונה?


א גרויסן יישר כח, בערל

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת חיי שרה, כ"א מר-חשון, שנת תשע"ט לפרט קטן


 


לכבוד החתן בערל נרו יאיר.


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


מוהרא"ש פלעגט שטענדיג דערציילן אז אין ברסלב איז געווען זייער א גרויסער צדיק הרב הקדוש רבי אברהם בן רבי נחמן מטולטשין זכר צדיק לברכה (בעל מחבר ספר "באור הלקוטים"), ער פאר זיך איז געווען גענצליך מובדל ומופרש פון די וועלט, מיט דעם אלעם ווען מען פלעגט אים בעטן הדרכות בענינים שבינו לבינה וכו', פלעגט ער שטענדיג זאגן: "קִינְדֶערְלֶעךְ, הִיט אַייךְ פוּן כְּרִיתוּת"; דאס הייסט מען זאל זיך אכטונג געבן צו היטן הלכות טהרה, מען זאל חזר'ן הלכות נדה צו וויסן נישט נכשל צו ווערן אין קיין שום הלכה, אבער נישט צו לייגן קיין שום פרישות, נאר ווען מען מעג - מעג מען אלעס וכו' און אין די אומריינע טעג זאל מען היטן אלע הלכות.


דעריבער זאלסטו דורך לערנען הלכות טהרה אן א שיעור מאל. מוהרא"ש פלעגט כסדר מעורר זיין די אינגעלייט זיי זאלן לערנען הלכות טהרה אן א שיעור מאל, היות דער הייליגער צדיק רבי אורי מסטרעליסק זכותו יגן עלינו האט גע'חזר'ט הלכות טהרה איבער טויזנט מאל; פלעגט מוהרא"ש זאגן: "אז דער הייליגער צדיק, וואס איז געווען מובדל ומופרש פון די וועלט, ווי מען האט אים גערופן 'דער שרף פון סטרעליסק' האט איבער גע'חזר'ט טויזנט מאל הלכות טהרה, וואס זאלן מיר זאגן?"


הער נישט צו צו די וואס לערנען פרישות און חומרות וכו', ווייל חומרות נעמט אוועק דעם מענטש פונעם אייבערשטן; מיר האבן א שלחן ערוך, נעם דיר דעם שלחן ערוך פאר דיין וועג ווייזער און ריר דיך נישט אוועק דערפון - נישט אראפ צו נעמען און נישט צוצולייגן, וועט דיר אייביג גוט זיין.


קוק וואס דער רבי זאגט (ליקוטי מוהר"ן, חלק ב', סימן יב): "וְעִקָּר הַיַּהֲדוּת הוּא, רַק לֵילֵךְ בִּתְמִימוּת וּבִפְשִׁיטוּת בְּלִי שׁוּם חָכְמוֹת, וּלְהִסְתַּכֵּל בְּכָל דָּבָר שֶׁעוֹשֶׂה שֶׁיִּהְיֶה שָׁם הַשֵּׁם יִתְבָּרַךְ", דער עיקר פון אידישקייט איז: פאלגן די הייליגע תורה בתמימות ובפשיטות, און פאר מען טוט א זאך זאל מען קוקן צי דאס איז דער רצון פונעם אייבערשטן.


זיי מיר מוחל אז איך האב מקצר געווען בשעת איך וואלט ווען געדארפט מאריך זיין, אבער עס איז זייער שווער צו שרייבן הדרכות פון בינו לבינה מפני הצניעות.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט זוכה זיין צו בויען א בית נאמן בישראל און אויפשטעלן שיינע ערליכע דורות.

#14 - האט מוהרא"ש זי"ע געשריבן הדרכות פאר ענינים שבינו לבינה?
שלום בית, חתונה, הדרכות

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


איך וויל וויסן אויב ס'איז דא פון מוהרא"ש זי"ע הדרכות פאר אינגעלייגט בדברים שבינו לבינה, און אויב יא וואו מ'קען דאס באקומען?


א גרויסן יישר כח פאר אלעס.


חיים

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת כי תצא, י"ב אלול, שנת תשע"ח לפרט קטן


 


לכבוד חיים נרו יאיר.


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


עס איז נישט דא קיין נושא וואס מוהרא"ש זאל נישט האבן געשריבן דערויף; מוהרא"ש האט געשריבן איבער טויזנט קונטרסים און אן א שיעור ספרים, ועל כולם האט ער געשריבן איבער זיבעציג טויזנט בריוו במשך זיין לעבן - דאס זענען די פילע בענדער "שאלות ותשובות אשר בנחל". יעדע חודש ווערן געדרוקט נאך בענדער, עס האלט שוין יעצט ביי חלק ק"ע און עס דארף נאך ווערן געדרוקט ביז חלק ר"נ. די פילע בריוו ענטהאלטן עצות און הדרכה אויף יעדע שאלה וואס איז נאר דא און א לעזונג פאר יעדע סארט פראבלעם וואס קען נאר פאסירן.


בהנהגות בינו לבינה וכו' האט מוהרא"ש שטענדיג געזאגט אזוי: "איך קען נישט שרייבן אויף דעם א ספר בפרטיות, ווייל מיינע ספרים קומען אן איבעראל, עס איז 'יד כל אדם ממשמש בו'", אבער אפילו הכי האט מוהרא"ש אלעס געשריבן אין די בריוו, פארשטייט זיך נישט ארויסגעשריבן וכו' נאר בבחינת תן לחכם ויחכם עוד.


מוהרא"ש האט נישט מיט גענומען מיט זיך קיין סודות, אלעס וואס ער האט געהאלטן וכו' האט ער געשריבן אין זיינע ספרים און דאס איבער געגעבן פאר די קומענדיגע דורות, בפרט אין די בריוו, דארט קען מען אלעס טרעפן.


טייערער ברודער, מאך זיך א שיעור אין אשר בנחל; אז עס איז דיר גרינגער אידיש זאלסטו זיך מאכן א שיעור אין די אידישע אשר בנחל, אזוי וועסטו וויסן אויף יעדע זאך ווי אזוי זיך צו פירן. וואס זאל איך דיר זאגן, "הֲפָךְ בָּהּ וַהֲפָךְ בָּהּ, דְּכֹלָּה בָהּ!" וואס דו ווילסט וויסן וועסטו דארט טרעפן, און ווען דו דארפסט נאר חיזוק וועט דיר מוהרא"ש מחזק זיין.


אויב דו קענסט נישט טרעפן אין די ספרים גענוי וואס דו זוכסט און זיין א מבין דבר מתוך דבר וכו' איז כדאי דו זאלסט זיך דורך רעדן מיט אן ערליכער איד וואס זאל דיר מדריך זיין ווי אזוי זיך צו פירן. מען דארף זייער אכטונג געבן נישט צו ווערן פארפירט פון פארפירערס וואס זענען מדריך אינגעלייט מיט חומרות, און מען דארף וויסן וועם צו פרעגן.


ווען עס קומט צו פרעגן הנהגות אין לעבן, מען זוכט מיט וועם זיך שואל עצה צו זיין, דארף מען זוכן א צדיק וואס האט רחמנות, אזוי ווי דער רבי זאגט (ספר המידות, אות צדיק, סימן כא): "כְּשֶׁתִּרְצֶה שֶׁיִּתְפַּלֵּל עָלֶיךָ אֵיזֶה צַדִּיק, תֵּלֵךְ לְצַדִּיק שֶׁהוּא רַחֲמָן", ווען דו ווילסט אז א צדיק זאל בעטן דעם אייבערשטער פאר דיר, זאלסטו אויפזוכן א צדיק וואס איז א רחמנות'דיגער; נאך זאגט דער רבי (שם, סימן לט): "מוּטָב לְקָרֵב אֶת עַצְמוֹ לְצַּדִּיק שֶׁהוּא רַחֲמָן", עס איז בעסער צו זיין מקורב צו א צדיק וואס האט רחמנות; דאס הייסט ער ווייסט און פארשטייט דעם מהות פונעם מענטש, זיינע נאטורן און אלעס וואס ער גייט אריבער וכו', אזוי קען ער מדריך זיין דעם מענטש לויט זיין מצב וכו' וכו'.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט מצליח זיין אין אלע דיינע וועגן.


א כתיבה וחתימה טובה און א גוט געבענטשט יאר.

#13 - ווי אזוי קען איך זיך ארויסדרייען פון זיצן אין כולל נאך די חתונה?
לימוד התורה, היטן די צייט, הדרכות

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


יישר כח פאר אלע שיינע דרשות וואס האט מיר ממש געראטעוועט דאס לעבן, דער אייבערשטער זאל אייך געבן כוחות אויף ווייטער.


איך בין א חתן וואס האלט פאר די חתונה, די שמחה איז גרויס אז איך גיי אנהויבן א נייע לעבן ווי א מענטש, אבער איין זאך קרענקט מיר, דאס איז ווען איך טראכט פון כולל. מען האט זיך אויסגענומען אז איך גיי לערנען אין כולל פאר פינף יאר, איך קען טאקע לערנען און איך האב ליב צו לערנען, איך קען גוט גרויסע חלקים אין ש"ס און אין הלכות שבת, נאכאלץ שטערט מיר זייער אז איך גיי דארפן קוועטשן די באנק אין כולל פאר אזוי לאנג, נאכדערצו ווי אזוי דער ראש ישיבה שליט"א לייגט עס אראפ אז ס'קומט אויס קוים 5 טעג א חודש וואס מ'לערנט טאקע מיט א חברותא. אפשר קען דער ראש ישיבה שליט"א מיר געבן אן עצה ווי אזוי מ'געבט זיך אן עצה מיט דעם כולל פראבלעם.


יישר כח, שלמה

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת שופטים, ג' אלול, שנת תשע"ח לפרט קטן


 


לכבוד החתן שלמה נרו יאיר.


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


איך פריי מיר זייער צו הערן אז דו שטארקסט זיך מיטן הייליגן רבינ'ס עצות; דער רבי געבט אונז לעבן, שכל ווי אזוי צו לעבן און כח מיר זאלן זיך נישט פארלירן אין די שווערסטע צייטן.


בנוגע צי דו זאלסט לערנען אין כולל וכו'; זיי מיר מוחל אבער איך פארשטיי נישט וואס דו פרעגסט. פון איין זייט שרייבסטו אז דו קענסט לערנען און דו האסט ליב צו לערנען, דו האסט שוין געלערנט א גרויס חלק פון ש"ס, אויך האסטו שוין דורכגעלערנט הלכות שבת, פון די אנדערע זייט שרייבסטו אז דו ווילסט נישט לערנען? דערפאר ווייס איך נישט וואס צו טראכטן.


איין זאך קען איך דיר זאגן: "גיין ליידיג טאר מען נישט"; נישט קיין חילוק צי מען האט זיך אויסגענומען צי לערנען איין טאג צי מען האט זיך אויסגענומען אז מען גייט לערנען פינף יאר. אויב איז אזוי ווי דו זאגסט - אז דו לערנסט, וואלט איך דיר געזאגט זאלסט גיין אין כולל לערנען, טראכט נישט פון דעם קומענדיגן יאר, טראכט נאר פונעם היינטיגן טאג.


דער רבי זאגט (ליקוטי מוהר"ן, חלק א', סימן רעב) אויפן פסוק (תהלים צה, ז): הַיּוֹם אִם בְּקֹלוֹ תִשְׁמָעוּ – "זֶה כְּלָל גָּדוֹל בַּעֲבוֹדַת הַשֵּׁם שֶׁלֹּא יָשִׂים לְנֶגֶד עֵינָיו כִּי אִם אוֹתוֹ הַיּוֹם, הֵן בְּעֵסֶק פַּרְנָסָה וְהִצְטָרְכוּתוֹ, צָרִיךְ שֶׁלֹּא יַחֲשֹׁב מִיּוֹם לַחֲבֵרוֹ כַּמּוּבָא בַּסְּפָרִים, וְכֵן בַּעֲבוֹדָתוֹ יִתְבָּרַךְ לֹא יָשִׂים לְנֶגֶד עֵינָיו כִּי אִם אוֹתוֹ הַיּוֹם וְאוֹתוֹ הַשָּׁעָה", ווען א מענטש וויל אנהייבן עפעס צו טון סיי ברוחניות און סיי בגשמיות דארף ער נעמען דעם כלל פאר זיך – 'צו קוקן נאר אויפן היינטיגן טאג'; "כִּי כְּשֶׁרוֹצִין לִכָּנֵס בַּעֲבוֹדַת ה' נִדְמֶה לְהָאָדָם כְּאִלּוּ הוּא מַשָּׂא כָּבֵד, וְאִי אֶפְשָׁר לוֹ לִשָּׂא מַשָּׂא כָּבֵד כָּזוֹ", ווייל ווען מען וויל אנהייבן דינען דעם אייבערשטן דאכט זיך פארן מענטש אז ער נעמט אויף זיך א שווערע לאסט, און דאס ברענגט דעם מענטש צו טראכטן אז מען קען נישט נעמען די עבודה, "אֲבָל כְּשֶׁיַּחֲשֹׁב שֶׁאֵין לוֹ רַק אוֹתוֹ הַיּוֹם, לֹא יִהְיֶה לוֹ מַשָּׂא כְּלָל", אבער אז מען טראכט נאר פונעם היינטיגן טאג איז עס בכלל נישט שווער, "וְגַם שֶׁלֹּא יִדְחֶה אֶת עַצְמוֹ מִיּוֹם לְיוֹם לֵאמֹר מָחָר אַתְחִיל, מָחָר אֶתְפַּלֵּל בְּכַוָּנָה וּבְכֹחַ כָּרָאוּי, וְכַיּוֹצֵא בָּזֶה בִּשְׁאָר הָעֲבוֹדוֹת, כִּי אֵין לְאָדָם בְּעוֹלָמוֹ כִּי אִם אוֹתוֹ הַיּוֹם וְאוֹתוֹ הַשָּׁעָה שֶׁעוֹמֵד בּוֹ, כִּי יוֹם הַמָּחֳרָת הוּא עוֹלָם אַחֵר לְגַמְרֵי", אז מען טראכט נאר פונעם היינטיגן טאג וועט מען דאס נישט אפשטופן אויף מארגן און מען וועט נישט זאגן: "מארגן וועל איך גיין דאווענען", "מארגן וועל איך אנהייבן וכו'", ווייל איך האב דאך נאר דעם היינטיגן טאג. מיט דעם טייטשט דער רבי: "הַיּוֹם אִם בְּקוֹלוֹ תִשְׁמָעוּ", 'הַיּוֹם' דַּיְקָא, וְהָבֵן, עיין שם.


טייערער חתן, גיי צו דיין חתונה מיט די הקדמה פון רבי'ן, אז: "הַיּוֹם אִם בְּקוֹלוֹ תִשְׁמָעוּ, 'הַיּוֹם' דַּיְקָא", איך האב נאר איין טאג - דעם היינטיגן טאג, דורכדעם וועסטו מצליח זיין אין אלע דיינע וועגן.


אז דו האסט די מעגליכקייט צו לערנען און דו האסט ליב צו לערנען זאלסטו זיכער בלייבן לערנען; אבער אויב דו לערנסט נישט, דו קענסט טאקע לערנען און דו פארשטייסט גאר גוט לערנען אבער למעשה גייסטו ליידיג, דו זעסט זיך בטל'ן צייט, עס גייט אריבער א טאג נאך א טאג, א וואך נאך א וואך אן עפענען א ספר, זאלסטו זיך גלייך טרעפן א פרנסה כדי דו זאלסט נישט אריין פאלן אין שלעכטע זאכן, ווייל גיין ליידיג איז די ערגסטע זאך. די הייליגע חכמים זאגן (כתובות נט:): "הַבַּטָּלָה מְבִיאָה לִידֵי זִמָּה וְלִידֵי שִׁעֲמוּם", גיין ליידיג ברענגט צו עבירות און צו דעפרעשן רחמנא לצלן.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט אויפשטעלן א בית נאמן בישראל, און זוכה זיין צו ערליכע אידישע דורות.


א כתיבה וחתימה טובה און א גוט געבענטשט יאר.

#12 - וויפיל איז דער שיעור פון "קדש עצמך במותר לך"?
שלום בית, הדרכות

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


איך בין א אינגערמאן, מיט א גוטע שלום בית ב"ה, איך האב געוואלט פרעגן איבער דעם ענין פון "קדש עצמך במותר לך", וויפיל איז דער שיעור? און ווי ווייט גייט עס אז מ'דארף זיך הייליגן?


איך וועל זייער דאנקבאר זיין אויב דער ראש ישיבה שליט"א וועט מיר דאס קענען אויסקלארן.


יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


ערב שבת קודש פרשת נשא, י"א סיון, שנת תשע"ח לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


אין ברסלב איז געווען זייער א גרויסער צדיק הרב הקדוש רבי אברהם בן רבי נחמן מטולטשין זכרונו לברכה (בעל מחבר ספר "באור הלקוטים"). ער איז געווען זייער א גרויסער מענטש; ער פאר זיך איז געווען גענצליך מובדל ומופרש פון די וועלט, מיט דעם אלעמען ווען מען פלעגט אים בעטן הדרכות של בינו לבינה וכו', פלעגט ער שטענדיג זאגן: "קִינְדֶערְלֶעך, הִיט אַייך פוּן כְּרִיתוּת"; דאס הייסט מען זאל זיך אכטונג געבן אין הלכות טהרה, מען זאל חזר'ן הלכות נדה צו וויסן נישט נכשל צו ווערן אין קיין שום הלכה, אבער ווען מען מעג, מעג מען אלעס וכו', און מען זאל זיך נישט מבלבל זיין פון קיין שום זאך אויף דער וועלט.


וויסן זאלסטו אז מיר לעבן היינט אין א דור פון הפקירות און פריצות, די גאס איז אויסגעלאסן מיט די עקעלדיגסטע אויסגעלאסענסטע עבירות רחמנא לצלן און עס איז נישט מעגליך מען זאל נישט דורך פאלן מיט עבירות רחמנא לצלן, אבער אז מען האט חתונה - דאס ראטעוועט דעם מענטש פון שלעכטע מחשבות און פון עבירות, ווייל אז מען האט 'פַּת בְּסַלּוֹ', מען האט א ווייב - דאן זוכט מען נישט קיין עבירות.


וואס טוט דער יצר הרע? ער וויל דאך אראפ ווארפן דעם מענטש; איז ער זיך מתלבש אין מצוות און רעדט איין דעם מענטש ער זאל זיין אפגעשיידט אין שטוב וכו', אזוי וועט ער גיין זוכן שמוץ.


דאס זאלסטו גוט וויסן: "פרישות איז מעשה בעל דבר"; ווייל ווען א מענטש האט חתונה היט אים זיין ווייב אפ פון עבירות, און די אלע מחשבות וואס דער מענטש האט צו זיין א פרוש - דאס איז מעשה בעל דבר אים אריין צו כאפן אין א פאסטקע און אים מכשיל זיין מיט עבירות.


 דאס וואס דו פרעגסט וואס טוט מען מיט דאס וואס חכמינו הקדושים זאגן (ספרי דברים, סימן קא) אויפן פסוק (דברים יד, כא): "כִּי עַם קָדוֹשׁ אַתָּה" - "קַדֵּשׁ אֶת עַצְמְךָ בַּמּוּתָּר לָך"; אדרבה, דאס מיינט מען צו זאגן אז מען זאל זיך הייליגן און זיך "נישט" אפשיידן, אזוי וועט מען זיין הייליג און נישט צו קומען צו קיין ביטערע עבירות, אזוי ווי דער הייליגער צדיק רבי נתן זכרונו לברכה זאגט (ליקוטי הלכות יום הכיפורים, הלכה א, אות א): "ווער עס האט נישט חתונה איז פגום בברית".


דערפאר האט דער הייליגער רבי זייער מקפיד געווען מען זאל חתונה האבן; דער רבי האט נישט געלאזט בחורים קומען צו אים, אויב א בחור איז געקומען צום רבי'ן, האט ער אים געזאגט: "גֵיי אַהֵיים אוּן קוּם צוּרִיק צוּ מִיר מִיט אַ טַלִּית", דאס מיינט ווען דו וועסט חתונה האבן – וואס דעמאלט טוט מען אן א טלית - זאלסטו צוריק קומען צו מיר.


ווייל נאר אזוי קען מען זיין אפגעהיטן פון עבירות; בפרט אין אונזער דור וואס איז ערגער פון דור המבול - איז נישט דא קיין אנדערע וועג צו זיין הייליג, נאר אז מען לעבט מיט א ווייב אן קיין פרישות. אז מען לעבט אין שטוב אן פרישות איז מען זוכה צו א ריינע מח-מחשבה און מען איז אפגעהיטן פון אלעם שלעכטס, מה שאין כן אויב מען איז זיך פורש וכו' קען מען אראפפאלן אין נישט גוטע זאכן.


איך האף אז דו וועסט ארויס נעמען פון דעם בריוו הנהגות ווי אזוי זיך צו פירן; עס איז נישט שייך מאריך צו זיין אין דעם ענין וכו', אבער איין זאך זאלסטו געדענקען, דאס וואס רבי אברהם בן רבי נחמן פלעגט זאגן: "קִינְדֶערְלֶעך, הִיט אַייך פוּן כְּרִיתוּת", ווען מען מעג - מעג מען אלעס וכו' און ווען מען טאר נישט - טאר מען גארנישט וכו'.


אנטלויף פון די אלע פאלשע מדריכים וואס לערנען אויס פאר חתנים און כלות חומרות, ווייל אלע וואס פאלן אראפ אין עבירות איז דאס נאר ווייל מען האט זיי געלערנט די פאלשע לימודים פון פרישות וכו', דערפאר גייען זיי זוכן שמוץ.


א שאד אז מען לערנט דאס נישט מיט חתנים און כלות; אנשטאט צו לערנען מיט חתנים און כלות די הלכות אזוי ווי עס דארף צו זיין, ווי אזוי צו לעבן מיט ליבשאפט וכו', לערנט מען מיט זיי אלע סארט דמיונות, שטותים און נארישע חומרות וואס דאס איז גורם אזוי פיל גיטין.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע דיינע וועגן.

#11 - וואס טו איך אז עס איז מיר שווער צו היטן די הלכות פון א אידישע שטוב?
הלכה, רפואה, חיזוק פאר פרויען, קינדער, אידישע שטוב, עונשים, הדרכות, טהרת המשפחה

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


איך ווייס נישט וואס צו טון, איך האב נישט קיין כח צו היטן די הלכות פון א אידישע שטוב, עס איז מיר אזוי שווער, יעדן טאג וואס גייט אריבער ווערט מיר שווערער, אנהייב נאך די חתונה איז מיר בכלל נישט געווען אזוי שווער ווי יעצט, איך טראכט אז עפעס טו איך נישט גוט און וועגן דעם איז מיר אזוי שווער.


אויב דער ראש ישיבה קען מיר ביטע העלפן.


יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך - יום ב' פרשת קרח, א' דראש חודש תמוז, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


מרת ... תחי'


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


די הלכות האט דער אייבערשטער אונז געגעבן נישט אונז צו שטראפן, אונז אוועק נעמען געשמאקע צייט - נאר אונז גוט צו מאכן. אז מען היט די הלכות פון א אידישע שטוב - האט מען געזונטע קינדער, און חס ושלום אויב מען היט נישט די הלכות - איז זייער זייער ביטער; סיי מיט נישט געזונטע קינדער און סיי אז מען ווערט אליין קראנק רחמנא לצלן.


מוהרא"ש ברענגט אן א שיעור מאל פאר יונגע פארפעלקער די מעשה וואס די הייליגע חכמים דערציילן (שבת יג.), אליהו הנביא האט דערציילט: "מַעֲשֶׂה בְּתַלְמִיד אֶחָד שֶׁשָּׁנָה הַרְבֵּה וְקָרָא הַרְבֵּה וְשִׁמֵּשׁ תַּלְמִידֵי חֲכָמִים הַרְבֵּה, וּמֵת בַּחֲצִי יָמָיו", עס איז געווען א מענטש וואס האט זייער פלייסיג געלערנט און ער איז געשטארבן זייער יונג, זיין ווייב האט דאס נישט אויסגעהאלטן, זי האט אנגעהויבן ארומלויפן צו אלע שולן און ישיבות און געפרעגט: ווי אזוי קען זיין אז מיין מאן איז געשטארבן יונג, עס שטייט דאך אין די תורה (דברים ל, כ): "כִּי הוּא חַיֶּיךָ וְאֹרֶךְ יָמֶיךָ", ווער עס לערנט תורה וועט לאנג לעבן, מיין מאן האט געלערנט אסאך תורה - חומש, משניות און גמרא, פארוואס איז ער נפטר געווארן אזוי יונג?! "וְלֹא הָיָה אָדָם מַחֲזִירָהּ דָּבָר", און קיינער האט נישט געוויסט וואס איר צו ענטפערן, איינמאל - דערציילט אליהו הנביא - בין איך איינגעשטאנען ביי די פרוי און זי האט מיר דערציילט די גאנצע מעשה, און האב איך איר געפרעגט: "איר האט געהאלטן טהרת המשפחה?" האט זי געענטפערט: "אוודאי האבן מיר געהאלטן טהרת המשפחה", האט איר אליהו הנביא אויסגעפרעגט פינקטליך צי זי קען די הלכות פון טהרת המשפחה, ביז זי האט מודה געווען אז איר מאן האט נישט אכטונג געגעבן אויף די הלכות אין די שבעה נקיים; האט אליהו הנביא איר געזאגט: "בָּרוּךְ הַמָּקוֹם שֶׁהֲרָגוֹ", געלויבט איז דער אייבערשטער אז ער האט אים גע'הרג'עט, ווייל אין די תורה שטייט (ויקרא יח, יט): "וְאֶל אִשָּׁה בְּנִדַּת טֻמְאָתָהּ לֹא תִקְרַב".


וואויל איז דעם וואס היט די הלכות, מען וועט זוכה זיין צו זיין געזונט און צו געזונטע דורות.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#10 - ווי אזוי שטארק איך זיך נאכאמאל חתונה צו האבן?
שידוכים, שלום בית, הדרכות, זיווג שני

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


איך בין געווען ביי א שיעור פונעם ראש ישיבה שליט"א, און איך האב געהאט אסאך חיזוק דארט.


איך האב זיך גע'גט בערך א יאר צוריק, איך האב אבער מורא צו זוכן א פרישע שידוך, ווייל איך ציטער אז איך וועל אפשר נאכאמאל אריינפאלן. איך וויל חתונה האבן, אבער איך האב נאך קאשמארן פונעם פריערדיגן שידוך. האט איר עפעס אן עצה און חיזוק פאר מיר?


יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת נשא, י' סיון, שנת תשפ"ב לפרט קטן


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


איך ווייס נישט פארוואס דו האסט זיך גע'גט; ממה נפשך, אויב ביסטו נישט געלערנט, דו ווייסט נישט ווי אזוי צו לעבן מיט א ווייב - זאלסטו זיך גיין לערנען ביי ערליכע אידן ווי אזוי מען לעבט מיט א ווייב; לערן זיך צו מוותר זיין, לערן זיך צו שלינגען. מיט א רצון קען מען אלעס באקומען, אויב מען וויל אויסארבעטן די שלעכטע מידות קען מען דאס באווייזן; מיט התבודדות קען מען זיך אויסארבעטן און זיך אויסאיידלען.


ווארף אוועק דיין שכל, גיי נאך די שכל פון די הייליגע תורה וואס זאגט אז מען דארף חתונה האבן. די תורה זאגט (בראשית ב, יח): "לֹא טוֹב הֱיוֹת הָאָדָם לְבַדּוֹ", עס איז נישט גוט צו זיין איינער אליין, נישט חתונה געהאט; מען דארף חתונה האבן, טון דעם רצון פונעם אייבערשטן. כל זמן מען איז אליין איז מען נישט פרייליך, מען איז נישט אפגעהיטן, גלייך ווען מען האט חתונה ווערט מען פרייליך און אפגעהיטן, די שכינה רוט נאר ווען מען איז חתונה געהאט, כל זמן מען איז א פלג גוף איז נישטא קיין השראת השכינה.


הער נישט אויס די וואס זאגן דיר נישט חתונה האבן, האב וואס שנעלער חתונה.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#9 - מיט די הדרכות פון הייליגן רבי'ן, האב איך שמירת עינים
שלום בית, הלכה, הפצה, מעביר סדרה, שמירת עינים, חומרות, הדרכות, חומש רש"י

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


איך דאנק דעם אייבערשטן אז איך גיי שרייען שבת אין שול "חזק, חזק, ונתחזק", ברוך השם איך האב געענדיגט חומש ספר שמות שנים מקרא ואחד תרגום מיט רש"י. יישר כח פאר מיין שיינע זיסע לעבן, עס איז נישט דא גענוג ווערטער צו דאנקען די ראש ישיבה אויף די שיינע לעבן וואס איך האב מיט מיין ווייב, יעדעס מאל איך גיי אין גאס האב איך שמירת עינים, איך טראכט "באלד גיי איך אהיים צו מיין טייערע ווייב, נאר מיט איר וועל איך האב א גוט לעבן".


איך בעט אסאך דעם אייבערשטן אז אלע אידן זאלן האבן די גוטע זאטע לעבן וואס איך האב, און אז איך זאל האבן א חלק אין עס אריינברענגען אין די וועלט.


יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת פקודי, כ"ט אדר א', ערב ראש חודש אדר ב', שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


אשרינו מה טוב חלקינו אז מיר ווייסן פונעם הייליגן רבינ'ס עצות. פאר די עצה צו קענען מעביר סדרה זיין, פאר דעם אליינס האט זיך געלוינט די גאנצע התקרבות צום רבי'ן; מיר זאלן יעדן טאג עפענען דעם חומש און לערנען חומש רש"י איינגעטיילט אויפ'ן וואך, זונטאג ביז שני, מאנטאג ביז שלישי, און אזוי ווייטער, ביז סוף וואך האבן געענדיגט לערנען חומש רש"י, - פאר דעם אליינס איז שוין אלעס כדאי געווען.


ווער רעדט נאך פאר די הדרכה ווי אזוי צו לעבן אין שטוב; דער רבי לערנט אונז מיר זאלן זיך פירן מיט די תורה און נישט צולייגן חומרות וכו'. בפרט ווען עס קומט צו דברים שבינו לבינה וכו' דארף מען זייער אכטונג געבן נישט צו לעבן מיט חומרות, מען דארף וויסן אז ווען מען מעג וכו' - מען מעג אלעס, און ווען מען טאר נישט וכו' - טאר מען נישט.


מוהרא"ש פלעגט אונז דערציילן, אין ברסלב איז געווען זייער א גרויסער צדיק, הרב הקדוש רבי אברהם בן רבי נחמן מטולטשין זכר צדיק לברכה (בעל מחבר ספר "באור הלקוטים"), ער פאר זיך איז געווען גענצליך מובדל ומופרש פון די וועלט, מיט דעם אלעם ווען מען פלעגט אים בעטן הדרכות בענינים שבינו לבינה וכו', פלעגט ער שטענדיג זאגן: "קִינְדֶערְלֶעךְ, הִיט אַייךְ פוּן כְּרִיתוּת"; דאס הייסט מען זאל זיך אכטונג געבן צו היטן הלכות טהרה, מען זאל חזר'ן די הלכות צו וויסן נישט נכשל צו ווערן אין קיין שום הלכה, אבער נישט צולייגן קיין שום פרישות; נאר ווען מען מעג - מעג מען אלעס וכו' און אין די טעג וכו' - זאל מען היטן אלע הלכות.


די אלע וואס לערנען מיט חתנים און מיט כלות פאלשע לימודים פון פרישות וכו' - זיי זענען שולדיג אין דעם וואס אינגעלייט און ווייבלעך פאלן אראפ אין עבירות רחמנא לצלן. דער דור איז איין שטיק הפקר, איין שטיק פריצות, די גאס איז אויסגעלאסן מיט די עקלדיגסטע אויסגעלאסנסטע עבירות רחמנא לצלן, מען דארף רחמי שמים נישט דורך צו פאלן מיט עבירות רחמנא לצלן; וואלט דער חתן באקומען הדרכה צו לעבן אן ערליכע לעבן וואלט ער געווען זאט, ער וואלט נישט געזוכט קיין עבירות, נאר צוליב די פאלשע לימודים - פאלן מענטשן אראפ אין עבירות רחמנא לצלן.


גיי הפצה, פארשפרייט דעם רבינ'ס ספרים, די הייליגע קונטרסים וואס מוהרא"ש האט געשריבן, ארויסגענומען פון רבינ'ס ספרים אויף א גרינגע שפראך פאר'ן דור, זיי אפראטעווען זייער לעבן.


וואויל איז דער וואס פארשפרייט דעם הייליגן רבינ'ס עצות.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#8 - ווי אזוי האלט מען אן דאס ברען וואס מ'האט אמאל געהאט?
חינוך הילדים, קדושה, חסידות, התבודדות, התחדשות, עבודת השם, מלמדים, הדרכות

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


קודם כל מוז איך זיך זייער באדאנקען פאר די געוואלדיגע שיעורים און עצות אין לעבן, וואס העלפט מיר אזויפיל, און ס'ברענגט מיר אריין א האפענונג און סיפוק אין לעבן.


איך וועל פרעגן עטליכע זאכן. ווען איך האב אנגעהויבן הערן די שיעורים האט עס מיר גאר שטארק אנגעצינדען א גרויסע התלהבות, און איך האב אנגעהויבן דינען דעם אייבערשטן מיט א געוואלדיגע ברען, איך האב געשפירט אז איך האב ענדליך געטראפן איינעם וואס פארשטייט מיר און רעדט צו מיין הארץ, און ס'האט מיר שטארק געטוישט דאס לעבן צום גוטן; אבער ווי לענגער עס גייט דורך מער צייט, ווערט ביי מיר אפגעקילט דאס ברען וואס איך האב געהאט אנפאנג, און מיט דעם ווערט אויך ווייניגער דאס מקיים זיין וואס איך הער, וויל איך האבן אן עצה וואס צו טון איבער דעם.


צווייטנס, דער ראש ישיבה שליט"א רעדט אסאך ווי אזוי מ'דארף לעבן אינדערהיים, און דאס האט מיר גאר אסאך געהאלפן, אבער פון די אנדערע זייט בין איך אויפגעוואקסן מיט אנדערע סארט הדרכות, ביי אונז האט מען אסאך גערעדט קעגן תאוות וכו'. דארף איך אפלאזן מיין ביז יעצטיגע וועג, אדער איז דא א מיטלוועג אין דעם.


דריטנס, איך בין א מלמד, איך לערן מיט קינדער, און לעצטנס האב איך זיי אנגעהויבן אויסלערנען צו דאנקען דעם אייבערשטן אויף יעדע זאך, איך שפיר אבער אז איך קען נישט האלטן די קינדער אין די ראמען נאר מיט שרייען און אנשרעקן, איך האב נישט קיין אנדערע וועג זיי צו האלטן אויפ'ן פלאץ; דארף איך אפלאזן דאס מלמדות, אדער איז דא א וועג זיך צו טוישן?


איך וועל זיך פרייען אויב דער ראש ישיבה שליט"א וועט מיר קענען געבן עצות און חיזוק אויף די זאכן, און איך האף צו זען דעם ראש ישיבה שליט"א בקרוב דא אין ארץ ישראל.


א גרויסן יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת אמור, ט"ו אייר, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


איך וועל פרובירן צו ענטפערן מיט'ן אייבערשטנ'ס הילף.


אויף די ערשטע פראגע, אין אנהייב האסטו געשפירט מער חשק און התלהבות, דו ווייסט נישט וואס גייט פאר אז דו פארלירסט די ברען און חשק.


וויסן זאלסטו, דער הייליגער רבי זאגט (ליקוטי מוהר"ן, חלק א', סימן כה): "וּבָזֶה טוֹעִין הַחֲסִידִים הַרְבֵּה, שֶׁפִּתְאֹם נִדְמֶה לָהֶם שֶׁנָּפְלוּ מֵעֲבוֹדַת ה'", מענטשן זענען זיך טועה, עס דאכט זיך זיי ווי זיי פאלן אראפ פון זייער עבודת השם, "וּבֶאֱמֶת אֵין זֶה נְפִילָה כְּלָל", אבער באמת איז דאס נישט קיין נפילה, "רַק מֵחֲמַת שֶׁצְּרִיכִין לַעֲלוֹת מִמַּדְרֵגָה לְמַדְרֵגָה וְאָז מִתְעוֹרְרִין וּמִתְגַּבְּרִין מֵחָדָשׁ הַקְּלִיפּוֹת שֶׁהֵם הַתַּאֲווֹת וְהַבִּלְבּוּלִים וְהַדִּמְיוֹנוֹת וְהַמַּחֲשָׁבוֹת וְהַמְּנִיעוֹת כַּנַּ"ל, עַל כֵּן צְרִיכִין לְהִתְגַּבֵּר בְּכָל פַּעַם מֵחָדָשׁ לַחֲזֹר וּלְהַכְנִיעַ וּלְשַׁבֵּר הַקְּלִיפּוֹת וְהַמְּנִיעוֹת וְכוּ' שֶׁבְּכָל מַדְרֵגָה וּמַדְרֵגָה מֵחָדָשׁ, אֲבָל בֶּאֱמֶת אֵין זֶה נְפִילָה כְּלָל כַּנַּ"ל", דאס איז נאר ווייל מען דארף גיין העכער און העכער אין עבודת השם, און כדי צו קענען גיין העכער דארף מען אראפגיין, מען דארף זיך נאכאמאל שטארקן אויף אלע קליפות וואס דאס זענען די אלטע מעשים וואס מען האט געטון, דעריבער זעט דאס אויס ווי מען איז אראפ געפאלן, אבער באמת איז דאס נישט קיין נפילה, דאס איז נאר צו קענען גיין העכער און העכער.


די צווייטע פראגע, עס זעט דיר אויס א סתירה די ווערטער וואס דו הערסט דא ביים רבי'ן מיט די וועג ווי אזוי דו ביסט אויפגעוואקסן, דו ביסט אויפגעוואקסן אז אלעס איז תאוות, אלעס איז גשמיות, מען דארף זיך אפרייסן וכו' וכו'; וואס איך שייך צו זאגן תאוות? דער רבי האט געזאגט (שיחות הר"ן, סימן נא): "וואס איז שייך צו זאגן תאוות? עסן דארף מען - מען זאל האבן כח צו דינען דעם אייבערשטן, שלאפן דארף מען - מען זאל קענען דינען דעם אייבערשטן און חתונה האבן דארף מען - צו טון דעם רצון פונעם אייבערשטן, איז דאך נישט שייך צו זאגן אויף די אלע זאכן תאוות".


בלייב ביי דיין פלאץ, מאך נישט קיין מחלוקת; נעם דעם רבי'ן פאר חיזוק, לערן דעם רבינ'ס ספרים וועט זיך דיר עפענען דיין מח, דו וועסט קוקן אנדערש אויף די וועלט.


ווען מען ווערט מקורב צום רבי'ן, מען הייבט אן לערנען דעם רבינ'ס ספרים, מען הערט דעם רבינ'ס קול - הייבט מען אן שפירן ווי מען איז ארום גענומען מיט אייבערשטער, מען הייבט אן שפירן א זיסקייט אין לעבן, מען שפירט ווי דער אייבערשטער איז מיט מיר, ביי מיר און נעבן מיר; וואס מען דארף - בעט מען אים, וואס מען וויל רעדט מען צו אים; מען דאנקט און מען לויבט אים, די ווייב און קינדער ווערן א חלק אין עבודת השם.


גלייב מיר, עס איז דא אסאך צו שרייבן אין דעם ענין; א שאד מען רעדט נישט פון דעם צו בני הנעורים, וואלטן אלע זיך געצויגן צום אמת. רוב פאלן אוועק ווייל זיי האבן נישט קיין כח זיך צו רייסן מיט די לעבן, מען רעדט נאר פון זיך אפשיידן, פון זיך אפטיילן; דער רבי רעדט אנדערע ווערטער, דער רבי רעדט אזוי שטארק פונעם אייבערשטן - אז עס ווערט אזוי ליכטיג, עס ווערט אזוי זיס; גשמיות ווערט רוחניות, אלעס ווערט אלוקות.


די דריטע פראגע, אויב דו זאלסט אפלאזן די מלמדות, דו שפירסט ווי אן שרייען גייט עס נישט; איך מיין דו זאלסט ענדערש אפלאזן די שרייען, שרייען איז א זאך וואס העלפט נישט, שרייען קומט פון פארלוירנקייט, פון נישט געהעריג שלאפן, פון נישט געהעריג עסן, און עס העלפט נישט.


איך בין געווען א מלמד, איך בין געווען פארלוירן, איך האב געהאט קינדער וואס איך האב נישט געטראפן די וועג זיך צו מחבר זיין מיט זיי; זיי האבן נישט געוואלט פאלגן און איך האב נישט געהאט א וועג מיט זיי ווי צו קענען זיין א גוטער מלמד זיי זאלן פאלגן, וואס האב איך געטון? איך פלעג גיין אינדערפרי פארטאגס התבודדות, איך האב געוויינט צום אייבערשטן ער זאל מיר געבן אן עצה ווי אזוי צו קענען לערנען מיט זיי; איך האב דערציילט דעם אייבערשטן יעדן קינד ווי אזוי ער איז אין כיתה, אלעס אלעס דערציילט, און ביז א קורצע צייט זענען די קינדער געווארן די חשוב'סטע קינדער; טו דאס וועסטו האבן הצלחה.

#7 - ווי אזוי ערקלערט מען פאר קינדער אז מיר פירן זיך אנדערש פון די קרובים?
חינוך הילדים, קאמפיוטער, מורה דרך, משפחה, סמארטפאון, הדרכות

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


מיר זענען זיך זייער מחזק מיט די בריוו פון "עצתו אמונה", א גרויסן יישר כח.


מיר האבן געוואלט פרעגן א זאך וואס שטערט אונז זייער שטארק. אין אונזער משפחה איז דא פילע פעטערס און קאזינס ארום און ארום וואס זיי אלע דרייען זיך מיט סמארטפאונס, האבן קאמפיוטערס אין שטוב, און אזוי ווייטער. זיי האבן נישט קיין שום פראבלעם דערמיט, זיי זאגן אז די ערוואקסענע דארפן זיך אביסל אויסלופטערן, און די קינדער טאר מען נישט האלטן אזוי פארמאכט.


מיר זענען זייער קעגן דעם, מיר האבן נישט די אלע זאכן, מיר ווילן נישט ווייזן קיין ווידיאס פאר די קינדער. אבער די קינדער טרעפן זיך אסאך מיט די קרובים, און זיי ווילן אויך זען וואס די אנדערע זעען.


ווי אזוי קען מען דאס מסביר זיין פאר די קינדער אז מיר זענען אנדערש פון זיי? זיי גייען דאך אנגעטון פונקט ווי אונז, און ווי אזוי קענען די קינדער פארשטיין אז מיר גייען אויף אן אנדערן וועג?


פארשטייט זיך אז מיר זענען אסאך מתפלל פאר די הצלחה פון די קינדער ברוחניות ובגשמיות, אזוי ווי מוהרא"ש זאגט אז אלעס פועל'ט מען נאר מיט תפלה, אבער מיר דארפן אויך אן עצה אויף למעשה ווי אזוי זיך אן עצה צו געבן אין דעם ענין, און ווי אזוי צו רעדן צו די קינדער איבער דעם.


יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת ויחי, י"ד טבת, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד ... שיחיו


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


וואויל זענען די עלטערן וואס געבן אכטונג אויף זייער שטוב, אויף זייערע קינדער; זיי זאלן אויפוואקסן אפגעהיטן און ריין.


זייער גוט טוט איר אז איר שטייט ווייט פון טעלעפאון און קאמפיוטער אז די קינדער זאלן וואקסן ערליך און ריין; איר וועט האבן נחת און שניידן שיינע פירות.


בנוגע וואס צו זאגן פאר די קינדער ווען זיי זעען ביי משפחה אז זיי האבן טעלעפאונס, קאמפיוטערס וכו' וכו'; וואס זאגט מען? וואס ענטפערט מען? די שאלה איז א כלליות'דיגע שאלה, עס איז נישט נאר ביי טעלעפאונס, עס איז ביי אלעס, ביי זייער אסאך משפחות צעטיילט זיך די משפחה, א טייל זענען זייער איידל און אפגעהיטן און א טייל זענען מער צעפלויגן און פראסט וכו'; שטעלט זיך די פראגע, וואס זאגט מען פאר די קינדער ווען זיי פרעגן 'פארוואס טארן מיר נישט גיין אנגעטון נאר אזוי און אזוי, און די אנדערע טייל פון די משפחה גייען אנגעטון ווי אזוי זיי ווילן?' אדער קען מען הערן קינדער פרעגן 'פארוואס טארן מיר נישט עסן ביי די פלאץ, בשעת אונזערע פעטערס און מומעס מיט זייערע משפחות עסן יא דארט?' זייער אסאך מאל איז עס גאר נאנטע משפחה און עס איז אזעלכע זאכן וואס מען קען נישט ווייזן קלאר פאר די קינדער אז די אנדערע טוען קעגן די תורה, שטעלט זיך די פראגע, וואס זאגט מען? וואס ענטפערט מען?


דאס בעסטע איז אז מען רעדט צו די קינדער שטענדיג פון האבן א מורה דרך אין לעבן; פון האבן א רב, אן ערליכער איד, וואס ער לערנט אונז ווי אזוי מען זאל זיך פירן - אזוי פירן מיר זיך און היות אונזער רב זאגט מיר זאלן נישט האבן קיין טעלעפאון און קאמפיוטער אין שטוב - פאלגן מיר וואס אונזער רב זאגט, קען זיין אז די איבריגע משפחה האבן אנדערע שיטות, אנדערע וועגן וכו'. אונזער רב זאגט מיר זאלן גיין אנגעטון אזוי און אזוי, אונזער מורה דרך לערנט אונז מיר זאלן עסן נאר די הכשר וכו', וכו'.


לייגט אריין אין די קינדער זיי זאלן ליב האבן ערליכע אידן, ארויפקוקן ערליכע אידן; זיי זאלן וויסן אז מען דארף האבן אן ערליכער איד וואס פירט דער לעבן. חזר'ט מיט זיי אז א איד קען נישט טון וואס מען וויל, א איד האט די תורה, מען דארף גיין אין די וועג פון די תורה און אין יעדן דור מאכן זיך נייע שאלות און נייע ספיקות, דארף מען האבן ערליכע אידן תלמידי חכמים יראי השם וואס זיי ווייזן אונז וואס דער וועג פון תורה איז.


אז מען לייגט אריין אין די קינדער א ליבשאפט צו תלמידי חכמים יראי השם, וועלן זיי וואקסן ערליכע אידן. אזוי ווי חכמינו זכרונם לברכה זאגן (שבת כג:): "דְּרָחִים רַבָּנָן הֲוֵי לֵהּ בְּנִין רַבָּנָן", ווער עס האט ליב תלמידי חכמים וועט זוכה זיין צו קינדער תלמידי חכמים, "דְּמוֹקִיר רַבָּנָן הֲוֵי לֵהּ חַתְנוּתָא רַבָּנָן", ווער עס איז מכבד תלמידי חכמים וועט זוכה זיין צו האבן איידעמער תלמידי חכמים, "דְּדָחִיל מֵרַבָּנָן", און ווער עס האט מורא פון תלמידי חכמים, "הוּא גּוּפֵיהּ הֲוֵי צוּרְבָא מֵרַבָּנָן", וועט אליינס ווערן אן ערליכער איד; חס וחלילה אוועק מאכן ערליכע אידן, חס וחלילה שפעטן פון תלמידי חכמים, די אלע וואס מאכן חוזק פון ערליכע אידן, שפעטן פון ערליכע אידן - וועלן זייערע קינדער אוועקגיין פון אידישקייט.


ווען מען פארענטפערט אזעלכע פראגעס דארף מען בעיקר רעדן פון זיך, נישט אוועק מאכן אנדערע; דאס הייסט, דער עיקר זאל מען רעדן פון האבן א רב, א מורה דרך וואס ער ווייזט אונז ווי אזוי מיר זאלן לעבן. וואס ווייניגער רעדן קעגן די איבריגע משפחה, מען קען רעדן קעגן דעם פראבלעם, דאס שעדליכקייט פונעם פראבלעם, אבער נישט אוועק מאכן די משפחה.


אז מען לייגט אריין אין די קינדער פון יוגנט אז 'מיר האבן א וועג ווייזער' - ווערן זיי קלאר, זיי ווערן נישט צומישט ווען זיי זעען אנדערע גייען אין אנדערע וועגן. דאס האט דער הייליגער תנא רבי אליעזר געזאגט פאר זיינע תלמידים איידער ער איז נסתלק געווארן (ברכות כח:), ווען זיי האבן אים געבעטן: "רֶבִּי, לַמְּדֵנוּ אָרְחוֹת חַיִּים", רבי, איידער דער רבי גייט אוועק פון אונז זאל אונז דער רבי זאגן ווי אזוי זאלן מיר זיך פירן, האט ער זיי געזאגט אפאר וויכטיגע זאכן, איינע פון די זאכן האט ער זיי געזאגט: "וְהוֹשִׁיבוּם בֵּין בִּרְכֵּי תַּלְמִידֵי חֲכָמִים", איר זאלט נעמען אייערע קינדער זיי זאלן זיך דרייען ביי ערליכע אידן, לערנען די וועג פון די תורה, אזוי וועלן זיי אויסוואקסן ערליכע אידן.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#6 - איך האב ב"ה חתונה געהאט, אבער איך פאל נאכאלץ אראפ
קדושה, הדרכות

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


איך האב חתונה געהאט אפאר יאר צוריק, פאר בערך א האלב יאר צוריק בין איך אנגעקומען צו די חיזוק יומי און די דרשות, און פון דעמאלט האט מיר זיך מיין לעבן געטוישט אין אלע הינזיכטן, בפרט אין אמונה און אין שלום בית, און אזוי ווייטער.


איך האב אבער איין זאך אויף וואס איך דארף נאך אסאך חיזוק, ליידער ליג איך נאך אין בלאטע, איך פאל אסאך אין קדושה, ליידער פאל איך נאכאלץ דורך אין פגם הברית רחמנא ליצלן, און וויפיל איך פרוביר זיך צו שטארקן גייט עס מיר נישט. איך האב שוין פארגאסן טייכן טרערן פאר'ן אייבערשטן, איך בין אבער נאכנישט געהאלפן געווארן.


איך האב עס נישט דערציילט פאר קיינעם, איך שרייב עס אבער פאר אייך ווייל איך שפיר אז איר וועט מיר קענען געבן א וועג ארויס דערפון מיט'ן אייבערשטנ'ס הילף.


איך ווארט זייער שטארק צו הערן פון אייך אן הדרכה וואס צו טון.


יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום א' פרשת אחרי-קדושים, ב' אייר, שנת תש"פ לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר.


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


אז דו האסט א ווייב, דו האסט חתונה געהאט און נאך אלץ פאלסטו אראפ אין הוצאת זרע לבטלה רחמנא לצלן, קען זיין אז מען האט דיר געגעבן א פארדרייטע תורה; ליידער ליידער זענען פארהאן מדריכים וואס זענען מדריך חתנים צו לעבן מיט פרישות, מען פארדרייט זיי דאס לעבן און דאס איז גורם אז אינגעלייט זאלן פאלן אין עבירות רחמנא לצלן.


דערפאר בעט איך דיר זייער, שפיי אויס אלע פאלשע לימודים וואס מען האט דיר געלערנט. אונזער וועג ווייזער איז די הייליגע תורה; נעם דעם שלחן ערוך פאר דיין וועג ווייזער, אזוי ווי מוהרא"ש פלעגט שטענדיג דערציילן אז מען האט געפרעגט דעם חזון איש זכותו יגן עלינו צי היינט איז דא די אורים ותומים, האט ער געענטפערט: "מיין אורים ותומים איז דער שולחן ערוך; ווען איך דארף וויסן ווי אזוי זיך צו פירן קוק איך אין שלחן ערוך".


אנטלויף פון די מניוולים וואס שטעלן זיך אהער ווי פרומע מענטשן און זיי נארן אריין אומשולדיגע אינגעלייט און ווייבלעך מיט זייערע פאלשע הדרכות, וועסטו שוין נישט פאלן אין פגם הברית.


עס איז נישט שייך צו שרייבן אין א בריוו ווי אזוי צו לעבן מיט א ווייב על פי תורה, מפני הצניעות; נעם די הייליגע גמרא מיט'ן שלחן ערוך וועסטו זען ווי אזוי מען קען לעבן א ריינע לעבן אן אראפפאלן אין עבירות.


הרב הקדוש רבי אברהם בן רבי נחמן מטולטשין זכרונו לברכה (בעל מחבר ספר "באור הלקוטים") ווען מען פלעגט אים בעטן הדרכות בדברים שבינו לבינה וכו', פלעגט ער זאגן איין זאך: "קִינְדֶערְלֶעךְ, הִיט אַייךְ פוּן כְּרִיתוּת", געבט אכטונג נישט נכשל צו ווערן אין כריתות; ווען מען מעג, מעג מען אלעס וכו'; און מען זאל זיך נישט מבלבל זיין פון קיין שום זאך אויף די וועלט.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#5 - וויפיל דארף א אינגל לערנען?
חינוך הילדים, סיפורי צדיקים, לימוד התורה, מדות טובות, הדרכות

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


איך בין א אינגל, 11 יאר אלט, און איך האב זיך געוואלט קודם באדאנקען אויף די בריוו וואס דער ראש ישיבה שליט"א האט מיר צוריק געענטפערט, ס'האט מיר זייער מחזק געווען. אויך האב איך דעם מוצאי שבת זוכה געווען צו מאכן א סיום אויף גמרא מסכת ברכות.


איך האב געוואלט פרעגן אפאר שאלות.


1.     מיר האבן ב"ה א גרויסע משפחה מיט שוועסטערס און ברידער, און איך שטער זיי אסאך מאל. איך האב שוין אפאר מאל געבעטן דעם אייבערשטן איך זאל זיי נישט שטערן, אבער דער יצר הרע איז זיך מתגבר אויף מיר. וואס קען איך טון.


2.     דער ראש ישיבה שליט"א זאגט ביי די דרשות אז ס'איז נישט גוט צו ליינען קאמיקס, און אויך מיין טאטע זאגט אזוי. אבער די מיידלעך ביי אונז ברענגען עס יא אריין, און איך האב עס זייער שטארק ליב צו ליינען, וואס קען איך טון? מיין מאמע קויפט מיר טאקע ביכער פון ספורי צדיקים, אבער איך ענדיג עס זייער שנעל.


3.     איך וויל לערנען אסאך תורה, איך ווייס אבער וואס דער ראש ישיבה שליט"א אז א אינגל דארף אויך שפילן, נישט נאר לערנען די גאנצע צייט. איך קום אהיים פון חדר יעדן טאג אום האלב זעקס, און איך וויל וויסן א סדר וויפיל איך זאל לערנען פאר מיר אליין אין מיין צייט.


יישר כח פאר אלעס

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת ויגש, ג' טבת, שנת תש"פ לפרט קטן


 


לכבוד הילד הנחמד ... נרו יאיר.


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


איך פריי זיך זייער צו הערן אז דו האסט זוכה געווען צו מסיים זיין מסכת ברכות; דו ביסט א יונג קינד פון עלף יאר און דו האסט שכל ווי אן ערוואקסענער מענטש, אריין צו כאפן לערנען די הייליגע תורה אויפ'ן דרך הלימוד וואס מיר האבן מקבל געווען פון הייליגן רבי'ן, אז אפילו מען פארשטייט נישט די ווערטער זאל מען זאגן די אותיות התורה (שיחות הר"ן, סימן עו).


אויף דיין ערשטע פראגע אז דו ווילסט אויסארבעטן דיינע מידות; אויף דעם דארף מען אסאך שרייען צום אייבערשטן, עס גייט נישט אין א קורצע צייט. אזוי ווי דער הייליגער רבי ר' אלימלך פון ליזענסק זכותו יגן עלינו טייטשט וואס חכמינו זכרונם לברכה זאגן (יומא כ:): "כְּבָר צָוַח הַכֹּהֵן אָנָּא הַשֵּׁם, וְנִשְׁמַע קוֹלוֹ בִּירִיחוֹ", זאגט ער (נועם אלימלך, תחלת פרשת וישלח): "שֶׁזְמַן אָרוֹךְ צָרִיךְ הָאָדָם לִצְעֹק אָנָא הַשֵׁם, עָזְרֵנִי שֶׁאֶזְכֶּה לְעָבְדְּךָ בֶּאֱמֶת, וְאָז וְנִשְׁמַע קוֹלוֹ, אֲבָל לֹא בְּיָמִים מוּעָטִים", מען דארף שרייען א לאנגע צייט צום אייבערשטן ביז מען איז זוכה צו ווערן א צדיק.


בנוגע ליינען קאמיקס וכו'; ענדערש זאלסטו ליינען סיפורי צדיקים, מעשיות ווי אזוי צדיקים האבן געלעבט דורכדעם וועט אריין גיין אין דיר א שטארקע חשק און בענקעניש אויך צו זיין א צדיק. דער הייליגער רבי זאגט (ליקוטי מוהר"ן חלק א', סימן רמח): "דַּע, שֶׁסִּפּוּרֵי מַעֲשִׂיּוֹת מִצַּדִּיקִים, הוּא דָּבָר גָּדוֹל מְאֹד", עס איז זייער א גרויסע זאך צו ליינען און הערן מעשיות פון צדיקים, "כִּי עַל יְדֵי סִפּוּרִים מִצַּדִּיקִים, נִתְעוֹרֵר וְנִתְלַהֵב הַלֵּב בְּהִתְעוֹרְרוּת גָּדוֹל לְהַשֵּׁם יִתְבָּרַךְ, בְּחֵשֶׁק נִמְרָץ מְאֹד", ווייל ווען מען הערט א מעשה פון א צדיק ווערט דאס הארץ אויפגעפלאמט צום אייבערשטן, מען באקומט א שטארקע חשק צו ווערן אן ערליכער איד ווען מען זעט צו וואס דער צדיק האט זוכה געווען ווען ער איז בייגעשטאנען אלע זיינע נסיונות, און מען וויל אויך ווערן א צדיק.


אויף דיין פראגע וויפיל צו לערנען וכו'; ווען דו קומסט אהיים פון חדר זאלסטו גיין אביסל שפילן, עס איז זייער געזונט פאר קינדער זיך אויסצוגעבן; זאלסטו קודם גיין אביסל שפילן, טאנצן און ארום שפרינגען מיט דיינע חברים, נאכדעם זאלסטו זיך מאכן א שיעור ווייטער אין ש"ס כסדרן. זוך דיר אויף א שטילע פלאץ, אדער אין שטוב אדער אין א שול וואו עס איז רואיג און לערן א בלאט נאך א בלאט, וועסטו זוכה זיין צו לערנען און ענדיגן ש"ס נאך פאר דיין בר מצוה, דורכדעם וועסטו ממשיך זיין אויף דיר א צלם אלוקים.


דער עיקר זאלסטו זיך פירן מיט די עצה פון רבי'ן, די עצה וואס משיח וועט אריין ברענגען אין די וועלט; גיי אביסל שפאצירן זיך אויסרעדנדיג דיין הארץ צום אייבערשטן, בעט אים: "הייליגער באשעפער העלף מיר איך וויל זיין א צדיק, איך וויל לעבן מיט דיר, איך וויל נאר טראכטן פון דיר, נישט מסיח דעת זיין פון דיר", וועסטו זוכה זיין צו ווערן א גרויסער צדיק.


חזק ואמץ מיט אלע דיינע כוחות.

#4 - פארוואס האט דער ראש ישיבה מיר נישט געזאגט וואס איך דארף טון?
קשיות, שמירת עינים, תפלות אויף אידיש, הדרכות, ציצית

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


איין טאג האט דער ראש ישיבה שליט"א מיר געזען מיט די ציצית אינדרויסן, און מיר געזאגט אז איך זע אויס אסאך שענער מיט די ציצית אינדרויסן. מיין שאלה איז פארוואס דער ראש ישיבה שליט"א האט מיר נישט געזאגט פריער אז איך זאל ארויסלייגן די ציצית אינדרויסן, ווען ער האט געזען אז איך האב די ציצית פון אינעווייניג.


אויך האב איך געוואלט פרעגן ווי אזוי מ'קען זיך שטארקן מיט שמירת עינים, ס'איז מיר זייער שווער זיך צו היטן די אויגן, אפילו ווען איך וויל נישט קוקן, איך מאך אפ אז איך גיי מער נישט קוקן, פון דעסט וועגן געב איך א בליק, און נאכדעם פיל איך אזוי שלעכט, איז דא עפעס אן עצה פאר דעם?


יישר כח


פון א געטרייער תלמיד

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת ראה, כ"ח מנחם-אב, שנת תשע"ט לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ליבער ... נרו יאיר, תלמיד ישיבת תפארת התורה.


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


דאס איז דער וועג ווי אזוי איך זאג בדרך כלל ווען איך דארף זאגן פאר תלמידים...


עס איז דא צוויי וועגן ווי אזוי צו זאגן: 1) א וועג פון פארהאלטן - פארוואס גייסטו נישט מיט די ציצית אויף די קליידער? 2) זאגן מיט א קאמפלימענט – זעסט אויס זייער גוט מיט די ציצית אינדרויסן וכו'; ווען מען האט נישט קיין ברירה וכו' דעמאלט נוצט מען דעם וועג פון פארהאלטן וכו', אבער לכתחילה איז דער צווייטע וועג געשמאקער, זיסער און עס פועל'ט.


בענין שמירת עיניים; אויף דעם איז נישט דא קיין עצה, נאר די עצה פון התבודדות – שרייען צום אייבערשטן: "רבונו של עולם, ראטעווע מיר! איך ווער פארברענגט פונעם יצר הרע! איך קוק וואו מען טאר נישט, איך מוז קוקן אויף יעדע פרוי און מיידל, ראטעווע מיר פונעם יצר הרע וואס וויל מיר אויסרייסן פון די וועלט און פון יענע וועלט וכו', וכו'"; אזוי זאלסטו שרייען צום אייבערשטן, דאס איז די עצה ניצול צו ווערן פונעם יצר הרע.


שטארק זיך ווייטער מיט דיינע שיעורים כסדרן און גוטע מידות; איך האב אסאך נחת פון דיר, דיין התנהגות איז אויסנאם גוט. איך האף צום אייבערשטן אז דו וועסט בקרוב טרעפן דיין שידוך און זוכה זיין אויפצושטעלן א אידיש'ע שטוב לשם ולתפארת.


א כתיבה וחתימה טובה און א גוט געבענטשט יאר.

#3 - ווי אזוי דארף מען מדריך זיין כלות?
שלום בית, חיזוק פאר פרויען, הדרכות

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


איך מיט מיין מאן הערן כסדר אויס אייערע שיעורים, פול מיר חיזוק און יראת שמים, דאס געבט אונז פילע גוטע עצות און חיזוק אין לעבן, א גרויסן יישר כח.


איך געב שיעורים פאר כלות און ווייבלעך, איבער די נושא אז א פרוי דארף זיין א מקבל. דער אייבערשטער האט באשאפן אזוי אז דער מאן זאל זיין דער געבער און די פרוי די נעמער. נישט ווי ס'זענען דא פרויען וואס מיינען אז די ראלע פון א פרוי איז צו געבן פאר'ן מאן ליבשאפט און חיזוק, דער אמת איז פארקערט אז דער מאן איז דער וואס דארף געבן, און די פרוי דארף עס נעמען און הנאה האבן דערפון, און אויף דעם וועג האבן ביידע אינאיינעם א גליקליך לעבן.


האב איך געוואלט פרעגן אויב דער וועג וואס איך לערן אויס איז טאקע דער תורה'דיגער וועג, דאס איז טאקע דער ריכטיגער וועג ווי אזוי אידישע קינדער דארפן לעבן? און אויב יא, אפשר קענט איר מיר פארברייטערן איבער די נושא, מיט מקורות און ענינים איבער דעם?


א גרויסן יישר כח

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת וישב, י"ט כסליו, שנת תשע"ט לפרט קטן


 


מרת ... תחי'.


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


וואויל איז אייך אז איר זענט מדריך כלות ווי אזוי צו לעבן א אידיש לעבן על פי תורה; דער עיקר וואס מען דארף לערנען מיט כלות איז הלכות טהרה ווי אזוי צו האלטן און מקיים זיין אלע הלכות, אבער חס ושלום צו לערנען מיט זיי חומרות פון פרישות. די אלע כלה טיטשערס וואס לערנען מיט כלות חומרות פון פרישות זענען עתיד ליתן את הדין; זיי זענען שולדיג אין רוב גט'ן, זיי זענען שולדיג אז מען טרעפט טייערע אינגעלייט אין פלעצער וואו מען טוט עבירות רחמנא לצלן, וואס דאס קומט נאר ווייל מען לערנט פאלשע הדרכות מיט די כלות.


די מדריכים און מדריכות וואס לערנען פרישות וכו' און שרעקן אן די חתנים און כלות מיט קראנקע קינדער וכו', הגם זיי שטעלן זיך ארויס ווי חשוב'ע מענטשן זענען זיי אבער שלוחים פונעם סמ"ך מ"ם; דער סמ"ך מ"ם ציטערט ווען א בחור ווערט א חתן און א מיידל ווערט א כלה, ווייל ווען מען האט חתונה האט ער מער נישט קיין שליטה אויפן מענטש, דערפאר האט ער זיך געטראפן אן עצה: ער רעדט איין די חתנים און כלות זיי זאלן זיך פירן מיט פרישות און אזוי האט ער זיי ווייטער אונטער זיך.


א)   דעריבער אז איר שרייבט אז איר לערנט מיט כלות איז די די ערשטע זאך וואס איר דארפט אכטונג געבן: "נישט צו לייגן קיין שום חומרא און קיין שום הנהגה וואס צדיקים האבן זיך געפירט - אויף אונז פשוט'ע מענטשן".


ב)   צווייטנס, דאס וואס איר לערנט מיט די כלות אז די פרוי איז די מקבל און דער מאן דארף זיין דער משפיע - דאס איז אמת ויציב; אזוי האט דער אייבערשטער באשאפן די וועלט, דער מאן איז דער וואס דארף געבן ליבשאפט און זיכערקייט וכו' וכו' פאר די ווייב. אבער דאס דארף מען לערנען מיט חתנים נישט מיט כלות; פאר חתנים דארף מען אויסלערנען צו זיין א געבער, געבן ליבשאפט און גוטע ווערטער אז די כלות זאלן מסכים זיין צו נעמען ליבשאפט, דאס דארף מען אבער נישט לערנען מיט כלות, זיי וועלן דאס אליינס טון אויך אן אייערע שיעורים.


אדרבה לערנט אויס פאר די כלות אז עס מאכט זיך צייטן און פעלער ווען די ווייב דארף זיין די וואס געבט ליבשאפט; ווען מען זעט אז דער מאן איז א שברי כלי, ער איז צעבראכן, דאס לעבן גייט אים נישט ווי געפלאנט, ער מוטשעט זיך מיט פרנסה, ער מוטשעט זיך מיט זיינע שוועריקייטן און ער פאלט אריין אין א צעבראכענקייט, דאן זאל זי זיין די וואס איז משפיע אויף אים - אים אויפהייבן און דערמוטיגן.


ג)     לערנט אויס די כלות וואספארא כח א ווייב האט; חכמינו זכרונם לברכה דערציילן (בראשית רבה יז, ז): "מַעֲשֶׂה בְּחָסִיד אֶחָד", עס איז געווען א מעשה מיט א חסיד וואס האט געהאט א ערליכע פרוי און זיי האבן נישט זוכה געווען צו קינדער, האבן זיי אפגעמאכט צווישן זיך אז וויבאלד זיי האבן נישט קיין קינדער וועלן זיי זיך גט'ן און אזוי האבן זיי געטון, "הָלַךְ זֶה וְנָשָׂא רְשָׁעָה אַחַת, וְעָשְׂתָה אוֹתוֹ רָשָׁע", דער חסיד האט חתונה געהאט מיט נישט אן ערליכע פרוי און מיט די צייט האט זי אים געמאכט פאר א רשע, "הָלְכָה זֹאת וְנִשַֹּׂאת לְרָשָׁע אֶחָד, וְעָשְׂתָה אוֹתוֹ צַדִּיק", ווידער די ערליכע פרוי האט חתונה געהאט מיט א מאן א רשע און זי האט אים געמאכט פאר א צדיק, "הֱוֵי, שֶׁהַכֹּל מִן הָאִשָּׁה", זעט מען פון דעם אז די פרוי האט מורא'דיגע כוחות, זי קען איבער דרייען איר מאן אים מחזק זיין און אים אויפהייבן.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט מצליח זיין מיט אלע אייערע תלמידות.

#2 - האב איך ריכטיג געטון אז איך האב זיך גע'גט?
שלום בית, הדרכות

תוכן השאלה‎

לכבוד דער ראש ישיבה שליט"א,


א גרויסן יישר כח פאר די ענטפער וואס איר האט מיר געגעבן איבער ווי אזוי צו האנדלען מיט מיינע קינדער לגבי זייער טאטע, מיין געוועזענער מאן. דאס האט מיר זייער בארואיגט און דערפריידט צו וויסן די ריכטיגע וועג ווי אזוי זיך צו פירן, און מיט'ן אייבערשטנ'ס הילף וועל איך טאקע פרובירן אזוי צו טון.


אזוי ווי איר האט מיר געשריבן אז מ'דארף זיך האלטן בשלום, נישט פירן קיין מחלוקת, און אכטונג געבן נישט צו רעדן אויף אים, זיך האלטן צום אפמאך פון שיקן די קינדער, און אזוי ווייטער; האט דאס מיר געמאכט טראכטן צי איך האב זיך טאקע געדארפט גט'ן בכלל?


דער גאנצער גט איז בעיקר געקומען דורך מיינע עלטערן וועלכע האבן זיך אריינגעמישט אין אונזער לעבן, עס האט זיי נישט געפאסט צו האבן אזא סארט איידעם וואס גייט נישט פונקטליך אין זיין סארט וועג.


איך בין זייער צומישט אויב איך האב זיך טאקע געדארפט גט'ן, כאטש וואס צומאל פריי איך זיך טאקע אז איך האב זיך אפגע'גט פון אים, אבער רוב צייט האב איך אסאך שולד געפילן און געדאנקען פון חרטה אויב איך האב גוט געטון.


איך האף איר וועט מיר קענען ארויסהעלפן מיט דעם, און נאכאמאל א גרויסן יישר כח פאר'ן ענטפערן.

תשובה מאת הראש ישיבה שליט"א:‎

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת שופטים, ה' אלול, שנת תשע"ח לפרט קטן


 


לכבוד מרת ... תחי'.


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


עס האט מיר זייער וויי געטון ווען איך האב געליינט וואס איר שרייבט, אז אייער גט איז געשען צוליב אייער משפחה וואס האבן זיך אריין געמישט וכו'; ליידער פאסירן זייער אסאך גט'ן פון עלטערן וואס מישן זיך אריין וכו'.


מוהרא"ש זכרונו לברכה פלעגט זאגן דאס פאלגענדע פאר אלע חתנים און כלות, די תורה זאגט (בראשית ב, כד): "עַל כֵּן יַעֲזָב אִישׁ אֶת אָבִיו וְאֶת אִמּוֹ וְדָבַק בְּאִשְׁתּוֹ", לכאורה איז שווער, ווי קען מען זאגן פאר חתן כלה זיי זאלן אפלאזן זייערע עלטערן ווען די גרעסטע מצווה איז כיבוד אב ואם?! חכמינו זכרונם לברכה רופן אן די מצווה פון כיבוד אב ואם (ירושלמי פאה א, א): "חֲמוּרָה שֶׁבַּחֲמוּרוֹת", וואס איז פשט אז מען זאגט פאר חתן כלה: "לאזט אפ אייערע עלטערן?" נאר דאס מיינט מען צו זאגן מען זאל נישט אריין מישן די עלטערן אינעם לעבן.


א פאר-פאלק דארף וויסן: "עַל כֵּן יַעֲזָב אִישׁ אֶת אָבִיו וְאֶת אִמּוֹ" - מישט נישט אריין אייערע עלטערן אין ענקער לעבן און קיינמאל זיך נישט אפרעדן פאר זיי. אמת, זאכן דארפן זיך מסדר זיין וכו', אבער מישט נישט אריין די עלטערן און קרעכצט נישט צו זיי, פאר עלטערן דערציילט מען נאר גוטס און מען ברענגט זיי נאר נחת.


ווען עפעס דרוקט, דאס הייסט, מען קומט זיך נישט אויס איינער מיטן צווייטן, עס איז דא חלוקי דעות צווישן מאן און ווייב, איז נישט גוט דאס צו דערציילן פאר די עלטערן, נאר מען דארף זוכן אן ערליכער איד וואס זאל העלפן עס זאל זיין שלום בית; דער ערליכער איד וויל נישט קיין געלט, ער האט נישט קיין שום זייטיגע אינטערעסן, ער וויל נאר איין זאך עס זאל זיין גוט פאר דעם פאר-פאלק.


העבר אין והעתיד עדיין; יעצט דארפט איר אכטונג געבן אז אייערע קינדער זאלן וואקסן געזונט. מען האט גארנישט פון טראכטן אויף צוריק, עס איז א שאד זיך אויפצועסן דאס געזונט טראכטנדיג צי מען האט יא גוט געטון צי נישט, מען דארף זיין קלוג צו טראכטן וואס צו טון אויף להבא.


דער אייבערשטער זאל אייך געבן כח צו מגדל זיין אייערע קינדער געזונטערהייט.


א כתיבה וחתימה טובה און א גוט געבענטשט יאר.